Hội chứng ít gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm với tỉ lệ tử vong khá cao do vậy mọi người không nên chủ quan. Khi thai phụ gặp một số dấu hiệu bệnh ban đầu cần phát hiện kịp thời mới có thể cứu chữa.
Hội chứng HELLP là gì?
Hội chứng HELLP được Weinstein mô tả lần đầu tiên 1982, là một bệnh lý sản khoa đặc trưng với các biểu hiện sau:
Theo thống kê, hội chứng này có thể gây tử vong cho cả mẹ lẫn con. Tỷ lệ tử vong cho mẹ: 1-25%, tỷ lệ tử vong con: 10-20%, nguyên nhân chính là thiếu tháng. Bệnh này thường xảy ra trong giai đoạn cuối của thai kỳ hoặc sau sinh.
Tại Việt Nam có ghi nhận 1 ca gần nhất, một thai phụ 38 tuổi ở tỉnh Hậu Giang mang thai 27 tuần thì đột nhiên lên cơn co giật, tri giác lơ mơ, huyết áp tăng cao, được đi cấp cứu kịp thời. Các bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị giảm tiểu cầu, xét nghiệm chuyên khoa xác định là hội chứng HELLP, đồng thời nhận định trường hợp này rất nguy kịch, nếu không xử trí kịp thời thì mẹ con sản phụ có thể tử vong nhanh.
Bệnh thường diễn tiến nhanh, nặng, đe dọa tính mạng của cả thai phụ và thai nhi nếu không được cấp cứu kịp thời.
Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh
Phần lớn hội chứng Hellp xuất hiện trên nền một nhiễm độc thai nghén (tiền sản giật hoặc sản giật.
Triệu chứng lâm sàng hay gặp: cảm giác khó chịu (90%); đau thượng vị (65%); nhức đầu (31%); buồn nôn.
Triệu chứng cận lâm sàng (ba tiêu chuẩn của hội chứng HELLP):
Tan máu do tổn thương vi mạch: tan máu cấp tính trong lòng mạch, tăng Bilirubin gián tiếp, tăng LDH giảm Haptoglobulin máu, tìm thấy mảnh vỡ hồng cầu và hồng cầu vị biến dạng trên tiêu bản máu đàn.
Tăng men gan, thường lấy giới hạn là tăng gấp 3 lần bình thường. Nguyên nhân là do thiếu máu tại gan, có thể dẫn tới nhồi máu gan, gây đau vùng hạ sườn phải trên lâm sàng.
Giảm tiểu cầu do ngưng kết trong lòng mạch, do lớp nội mô bị tổn thương lan tỏa.
Biến chứng và cách điều trị hội chứng HELLP
Đối với trường hợp thai phụ 38 tuổi ở tỉnh Hậu Giang, sau khi chẩn đoán, các bác sĩ quyết định điều trị hạ áp và chống co giật cho bệnh nhân, đồng thời mổ lấy thai.
Ca mổ thành công, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch và tiếp tục được các bác sĩ theo dõi thêm. May mắn, bé gái chào đời nặng 900g, được chuyển lên Khoa Sơ sinh để chăm sóc đặc biệt.
Một số biến chứng của hội chứng HELL:
Kết luận lại, điều trị hiệu quả duy nhất là nhanh chóng lấy ngay thai nhi ra khỏi tử cung. Sau đó sẽ tiếp tục điều trị cho thai phụ tùy vào những biểu hiện của bệnh:
Hạ huyết áp, trong trường hợp nhẹ chỉ cần dùng (labetalol, hydralazine, nifedipine)
Phòng ngừa co giật
Thường phải dùng dịch truyền tĩnh mạch.
Có thể cần phải truyền máu để giải quyết tình trạng thiếu máu
Các trường hợp xuất huyết nặng ở gan đe dọa tính mạng có thể được điều trị bằng phương pháp thuyên tắc mạch máu.
Tình trạng đông máu nội mạch lan tỏa được xử trí bằng huyết tương tươi đông lạnh để bồi hoàn lại các protein có chức năng đông máu.
Thời điểm chấm dứt thai kỳ tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mẹ, đáp ứng với điều trị của mẹ, tình trạng sức khỏe của thai và sự trưởng thành của thai.
Vân Vân
Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình