Thấp thỏm âu lo bên vách núi

Eo hẹp kinh tế, hàng ngàn cư dân kéo nhau đến các chân núi quần cư, tạo làng. Đời sống chật vật, chắt chiu những mong tương lai sẽ tươi sáng hơn. Nhưng rồi, những biến đổi của thời tiết, sự chủ quan của con người khiến tai họa nối tiếp tai họa ập xuống, kéo dài đau thương từ xóm này qua xóm nọ. Lời cảnh báo như hồi chuông róng riết, ám ảnh.

Kéo dài từ phường vĩnh hòa đến xã vĩnh trường, xã phước đồng (nha trang, khánh hòa), những ngày cuối tháng 11, tiếng nấc nghẹn cất lên trong thảng thốt, bàng hoàng. hiếm có mùa nào không xảy ra thương vong.

Mới đây, đau thương phủ xuống hàng ngàn người dân xóm Núi (thôn Thành Phát, xã Phước Đồng) khi trận mưa như trút nước đã cướp đi nhiều sinh mạng, san phẳng nhiều căn nhà. Trỗi dậy những phút giây kinh hoàng, bà Lê Thị Hồng xót xa: Thế là mất sạch. Chẳng còn gì nữa. Rồi đây không biết sẽ gượng dậy thế nào. Thôi thì tự an ủi, còn sức khỏe còn bươn trải nhưng có những gia đình, lao động trụ cột vĩnh viễn không trở về.

Những xóm núi cheo leo, đời sống bất an khi mùa mưa bão bắt đầu kéo về.

Là anh họ bà Hồng, ông Lê Kim Lương bốn mùa quần quật với nghề chài lưới. Mới mấy ngày trước còn rổn rảng khoe với cả xóm Núi rằng vụ cá bội thu cuối năm nay đã cải thiện đời sống, có điều kiện chăm sóc sức khỏe cho đứa con út, Tết Kỷ Hợi sắp đến sẽ đủ đầy hơn. Chưa kịp hưởng niềm vui ngắn ngủi thì tai họa ập đến. Trong chớp nhoáng, giữa những cơn gió đang vần vũ trên các mái nhà tole thì bất ngờ những tảng đất, đá từ núi ầm ào tống xuống đè nát ngôi nhà của ông Lương khiến ông và vợ là bà Phạm Liễu chỉ kịp thét lên rồi Tu vong. Con gái ông Lương nhanh chân, kịp lao ra ngoài và hô hoán hàng xóm nhưng luồng nước mạnh kèm đất, đá lùa xuống quá mạnh khiến nhiều căn nhà đổ ập, gần chục người bị cuốn đi.

Có vợ gãy chân, con dập phổi nhưng anh Lê Văn Tường vẫn phải gượng dậy nhặt nhạnh vài đồ đạc còn sót lại trên nền căn nhà cũ. Như không tin vào mắt mình, anh Tường rưng rưng: Vài năm trước ở xóm Núi bên cạnh đã ch*t một lúc 4 người, cũng bởi sạt lở nhưng khi ấy do mưa dầm nhiều ngày và lại có gió lốc. Lần này mới mưa có 2 đêm nên ai cũng nghĩ còn an toàn, cũng không thấy chính quyền đến sơ tán nên ở vậy. Mọi chuyện diễn ra quá nhanh, cứ như một giấc mơ ngắn ngủi mà kinh hoàng vậy. Những căn nhà dựng lên từ bao đêm ngày sương gió giờ chỉ còn là đống đổ nát.

Con đường gập ghềnh còn lênh láng nước chảy dẫn lên xóm Núi, từng tốp người vẫn nhìn xuống lũng sâu chất chồng bùn, đá cầu mong sớm tìm được những người còn mất tích. Ngôi chùa nhỏ nằm cạnh xóm Núi trở thành nơi ăn nghỉ và cầu an cho những người xấu số.

Ngày nhận thi thể người thân của mình là Trần Hoàng Phong (33 tuổi ở xóm sườn Núi, khu đăng kiểm, phường Vĩnh Hòa) trong trạng thái lạnh căm, áo quần bị nước và đá xé rách tả tơi, bạn bè, thân hữu của Phong chỉ kịp gào lên trong ngỡ ngàng và ngất lịm đi trong đau đớn. Hàng chục gia đình khác quanh nhà Phong bốn bề trống hoác, gió lùa thông thốc. Là đồng nghiệp thân thiết với Phong lâu năm, ông Nguyễn Văn Hải đến tiễn đưa mà nước mắt như nín lặng vào trong. Nỗi niềm đan xen, ông Hải thổn thức: Phong là giáo viên trẻ, rất nhiều sáng tạo. Dự định của Phong là sẽ đưa vợ và 2 con nhỏ đi quanh thành phố để kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam vì vợ Phong là Nguyễn Thị Thủy cũng là giáo viên. Dự định nhỏ nhoi chưa kịp thực hiện, đồ đạc chuẩn bị sẵn vẫn nằm đó thì hồ chứa nước trên đầu khu dân cư vỡ toang kéo theo đất, đá đè bẹp nhiều ngôi nhà. Cả gia đình Trần Hoàng Phong đều Tu vong.

“cơn mưa lịch sử” như kéo nỗi đau từ nơi này đến nơi khác. thường ngày vui nhộn nhưng từ sau hôm ấy, xóm núi trường sơn (phường vĩnh trường) như chìm trong u uẩn với những tiếng khóc thẫn thờ. trong thoáng chốc kinh hãi đã có 3 người ch*t, 8 người trọng thương, hơn 20 ngôi nhà tan nát do lở núi. có người cố lao ra giành giật với thiên tai đặng tết này có cái để quây quần mấy ngày xuân. nhưng rồi, dòng nước đất vô tình cuốn đi bỏ lại người thân trong buổi sáng định mệnh, mây đen đầy trời.

Nhiều ngôi nhà ở xóm Núi (Phước Đồng) chỉ còn là đống đổ nát.

Tang thương đã ập đến với hàng xóm của mình nhưng mấy đêm nay, bà nguyễn thị thanh cùng nhiều người dân dọc các vách núi ở phường vĩnh trương vẫn không tài nào chợp mắt được với câu hỏi, không biết khi nào tai ương ùa đến với mình. bà thanh giãi bầy: tháng 11 này mới bắt đầu cao điểm ở nha trang thôi. bám víu ở các xóm núi này để mưu sinh, đời sống bất an lắm vì thương tích và Tu vong luôn trực chờ mỗi khi thời tiết bất thường. nhìn xuống những khu phố phồn hoa, những căn nhà cao tầng sáng choang, diễm lệ cũng ngậm ngùi lắm nên ai ở các xóm núi cũng chăm chỉ, cố gắng. bây giờ thấy nhiều người ch*t rồi, run lắm, nhất là người già, trẻ nhỏ. may mà trận lở núi diễn ra ban ngày, nếu là ban đêm thì còn thiệt hại nặng nề nữa.

Kể từ ngày đi đưa tiễn hai người bạn của mình bị Tu vong do lở núi ở thôn Phước Lộc (xã Phước Đồng) cách đây tròn 2 năm, anh Lê Quốc Tính cùng nhiều hàng xóm của mình ở xóm Núi (thôn Thành Phát, xã Phước Đồng) cũng hiếm có đêm nào được ngủ tròn giấc mỗi khi thời tiết bất thường. Nhưng, thiên tai khó lường. Nhớ lại những khoảng khắc kinh hoàng, anh Tính bộc bạch: Mình cứ nghĩ chắc không có tai họa vì không được cấp chính quyền nào cảnh báo cả. Chỉ nghĩ áp thấp nhiệt đới và mưa thông thường, nếu có lở núi phải có hiện tượng lún đất trước. Có ngờ đâu sau 30 tiếng mưa to, tất cả rung chuyển như động đất, trở tay không kịp. Cả xóm Núi lao ra nháo nhác như ong vỡ tổ. Nhiều xóm núi khác dọc xã Phước Đồng nhiều ngày nay cũng bám sát các thông tin dự báo thời tiết. Nếu đài báo đêm có mưa là phải bật đồng hồ báo thức.

Không chỉ ở Phước Đồng, dọc dài TP. Nha Trang còn nhiều xóm dân cư sống bên vách núi đầy hiểm nguy. Chỉ đạo cứu hộ ở điểm lở núi nguy hiểm vừa xảy ra, ông Đào Công Thiên - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết: Sẽ cố gắng tìm bằng được mấy người đang mất tích. Đây là vụ sạt lở nghiêm trọng, rất đau lòng. Sau khi cứu hộ xong sẽ hỗ trợ cho các hộ dân bị thương vong và sập nhà hoàn toàn trong vụ này.

Hỗ trợ và tìm kiếm - đó là điều tất yếu sau mỗi sự cố. Nhưng giá như có những cảnh báo trước đó thì đã tránh được bao mất mát kinh hoàng. Giá như các cấp chính quyền có các cuộc rà soát các khu vực sống bên vách núi, tiềm ẩn hiểm nguy trong các đợt mưa lũ để sơ tán thì nỗi đau đã không chồng chất. Tích cực tham gia ứng phó với các sự cố, ngành y tế Khánh Hòa cũng cắt cử nhiều kíp trực xuyên ngày đêm sẵn sàng đón tiếp, cứu chữa những người dân bị nạn.

Theo báo cáo của ubnd tp. nha trang, sau trận vừa qua, đã có 17 người ch*t, 3 người mất tích, hơn 30 người bị trọng thương do lở núi. theo dự báo của trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong năm nay, còn có thể đổ bộ vào khánh hòa. công tác chuẩn bị phòng ngừa phải luôn sẵn sàng. cần khẩn trương kiểm tra, rà soát các khu vực có nguy cơ sạt lở đất, đá, lũ quét để chủ động sơ tán, di dời dân cư đảm bảo an toàn. ngoài khu vực đất liền thì các hoạt động kinh tế trên biển, đặc biệt là khu vực nuôi trồng thủy hải sản phải có những biện pháp bảo vệ quyết liệt.

Trước những mất mát xảy ra tại phường mình, ông Trần Văn Đông - Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hòa chia sẻ: Cả gia đình anh Phong Tu vong và nhiều nhà hư hỏng, nguyên nhân chính do vỡ hồ nước của Công ty TNHH Đầu tư-Phát triển Thanh Châu. Công ty này đang triển khai xây dựng khu đô thị trên đầu khu dân cư. Họ xây hồ rộng mà không báo, nếu phường biết thì đã cảnh báo dân và có phương án sơ tán, ứng phó. Thực tế núi ở khu vực này hầu hết là đá, nền đất chắc, khả năng sạt lở hiếm xảy ra. Qua sự việc này, phường sẽ tăng cường rà soát các xóm núi và cảnh báo người dân ráo riết hơn khi có bất thường.

Ông Lê Hữu Thọ - Chủ tịch UBND TP. Nha Trang cũng nhìn nhận: Hầu hết các xóm sống dưới chân núi và vừa xảy ra sạt lở đều không được cảnh báo và đề phòng. Trách nhiệm chính thuộc về lãnh đạo các xã, phường đã không rà soát kỹ và báo lên. Đây là bài học đau lòng. Hầu hết các hộ dân ở xóm Núi (thôn Thành Phát) đều từng được cấp đất theo diện tái định cư nhưng khó khăn nên họ bán đất được cấp đi để lên sườn núi xây nhà trái phép sinh sống. Thành phố sẽ sớm nghiên cứu di dời dân ở các chân núi, tránh những tang thương tiếp diễn.

Bài và ảnh: Hà Văn Đạo