Dự thảo đưa Quyền được Ch?t vào Bộ luật Dân sự hiện đang gây ra nhiều tranh luận. Vậy quyền được Ch?t hay “cái Ch?t êm ái” được quốc tế nhìn nhận ra sao?
Khái niệm “Ch?t êm ái”
Ch?t êm ái (euthanasia) được định nghĩa là hành động chấm dứt một cách có cân nhắc cuộc sống của người nào đó để giảm nhẹ đau đớn. Ví dụ bác sĩ cho bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối quá liều Thu*c giãn cơ để chấm dứt cuộc sống của người đó sẽ được coi là
thực hiện “cái Ch?t êm ái”.
Còn Tu tu có trợ giúp là hành động hỗ trợ hoặc khuyến khích người khác Tu tu một cách có cân nhắc. Ví dụ nếu người thân của bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối thu thập lượng Thu*c an thần mạnh trong khi biết rằng người bệnh có ý định uống quá liều Thu*c an thần để Tu tu thì họ bị coi là trợ giúp Tu tu.
Các dạng Ch?t êm ái
Cái Ch?t êm ái được phân loại theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:
- Ch?t êm ái chủ động:khi một người can thiệp một cách có cân nhắc để chấm dứt cuộc sống của người khác, ví dụ bằng cách tiêm cho họ một liều lớn Thu*c an thần.
- Ch?t êm ái thụ động:khi một người gây ra cái Ch?t bằng cách từ chối hoặc không dùng cách điều trị cần thiết để duy trì sự sống, ví dụ người bị viêm phổi từ chối dùng kháng sinh.
Ch?t êm ái cũng có thể được phân loại là:
- Ch?t êm ái tự chủ:khi một người đưa ra quyết định Ch?t một cách có ý thức và đề nghị được giúp đỡ để làm điều đó.
- Ch?t êm ái không tự chủ:khi một người không thể đưa ra sự đồng ý(ví dụ, do họ bị hôn mê hoặc tổn thương não nặng) và người khác đưa ra quyết định thay mặt họ, thường là vì người bệnh trước đó đã thể hiện mong muốn được chấm dứt cuộc sống trong những hoàn cảnh như vậy
- Ch?t êm ái không tự nguyện:khi một người bị giết trái với mong muốn được thể hiện của họ
Tùy theo từng trường hợp, Ch?t êm ái tự chủ và không tự chủ có thể bị coi là vô ý gây Ch?t người (khi một người giết một người khác, nhưng hoàn cảnh có thể phần nào bào chữa cho hành động của họ) hoặc Gi*t người.
Ch?t êm ái không tự nguyện luôn bị xem là Gi*t người.
Chấm dứt điều trị
Những người sắp Ch?t có quyền được chăm sóc giảm nhẹ - để giảm đau và các triệu chứng khác – cũng như được hỗ trợ về tâm lý, xã hội và tâm linh. Người đó cũng có quyền có tiếng nói trong các biện pháp điều trị được nhận ở giai đoạn này.
Ví dụ, theo luật của Anh, mọi người trưởng thành đều có quyền từ chối điều trị y tế, chừng nào họ còn có đủ năng lực (khả năng sử dụng và hiểu thông tin để đưa ra quyết định).
Nếu một người nào đó biết rằng năng lực đồng ý của họ có thể bị ảnh hưởng trong tương lai, người đó có thể thu xếp đưa ra một quyết định từ trước (advance decision) có tính pháp lý.
Quyết định này sẽ định ra những thủ thuật và cách điều trị mà người đó đồng ý hay không đồng ý
thực hiện. Điều này có nghĩa là nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân không thể tiến hành những thủ thuật hoặc cách điều trị trái với mong muốn của người đó.
Mỗi nước áp dụng “1 cách”
Ch?t êm ái chủ động hiện chỉ hợp pháp ở Bỉ, Hà Lan và Luxembourg. Theo luật của những nước này, cuộc sống của một người có thể được chấm dứt một cách có cân nhắc bởi bác sĩ hoặc các nhân viên y tế khác.
Người được “Ch?t êm ái” thường được nhận một liều Thu*c giãn cơ hoặc Thu*c ngủ liều cao, gây ra hôn mê và Ch?t.
Tuy nhiên, cái Ch?t êm ái chỉ là hợp pháp nếu đáp ứng ba tiêu chuẩn sau:
- Người đó đã đưa ra yêu cầu chấm dứt cuộc sống một cách chủ động và tự nguyện.
- Người đó được coi là có đủ năng lực tâm thần để đưa ra quyết định sáng suốt về việc điều trị của mình.
- Người đó được nhất trí là đang bị đau đớn không thể chịu đựng được và tình trạng không có triển vọng cải thiện.
Năng lực là khả năng sử dụng và hiểu thông tin để đưa ra quyết định.
Ở một số nước thì qui định của pháp luật ít rõ ràng hơn, với một số hình thức Tu tu có trợ giúp và cái Ch?t êm ái thụ động là hợp pháp, nhưng cái Ch?t êm ái chủ động là phạm pháp.
Ví dụ, một số loại Tu tu có trợ giúp và cái Ch?t êm ái thụ động là hợp pháp ở Thụy Sĩ, Đức, Mexico và 5 bang của Mỹ.
Còn tại Anh, cả cái Ch?t êm ái và Tu tu có trợ giúp đều là phạm pháp. Tùy theo từng tình huống, cái Ch?t êm ái bị coi là ngộ sát hoặc cố sát và bị trừng phạt theo luật, với khung hình phạt tối đa lên tới tù chung thân. Tu tu có trợ giúp là phạm pháp theo các qui định trong Luật Tự sát (1961) và bị phạt tới 14 năm tù giam..