Đau vai gáy là một trong những căn bệnh cột sống cổ phổ biến hàng đầu, nhất là trong bối cảnh làm việc online tại nhà hiện nay.
Nguyên nhân đau mỏi vai gáy
Nguyên nhân cơ học: Sinh hoạt sai tư thế như nằm ngủ gối đầu cao, dựa đầu vào ghế, nằm nghiêng và co quắp... sẽ ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy cho các tế bào cơ; Ngồi lâu trước quạt, máy lạnh; Thói quen tắm đêm; Dầm mưa dãi nắng thường xuyên sẽ làm rối loạn hệ mạch, thần kinh điều khiển việc cung cấp dưỡng chất cho các bó cơ vùng vai gáy; Làm việc quá sức hoặc tư thế hoạt động khiến cơ bị kéo căng quá lâu gây mất cân bằng vi chất trong cơ.
Rối loạn chức năng thần kinh: Các dây thần kinh vùng vai gáy bị kéo giãn, hoặc kéo căng quá mức có thể gây ra sự rối loạn chức năng dây thần kinh khu vực này.
Các bệnh lý xương khớp: Đau vai gáy có thể là dấu hiệu của các tổn thương xương khớp như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, dính khớp bả vai...
Chườm nóng giúp giảm đau vai gáy.
Triệu chứng đau cổ vai gáy
Triệu chứng đau thường có tính chất cơ học đó là: Đau tăng lên khi đứng, khi đi lại, khi ngồi lâu, khi vận động cột sống cổ, khi ho, hắt hơi. Đau cũng có thể tăng lên khi thay đổi thời tiết; Đau giảm khi nghỉ ngơi.
Có khi triệu chứng đau lan xuống cả bả vai, làm cho cánh tay, cẳng tay và ngón tay bị tê mỏi rất khó chịu, thậm chí chỉ cần sờ vào cũng có cảm giác như tê cứng bì, đây là biểu hiện tăng cảm giác. Tình trạng tăng cảm giác khiến cho chỉ cần sờ nhẹ ngoài da vùng gáy hoặc ấn lướt rất nhẹ ngoài da vùng cánh tay, cẳng tay, mu bàn tay cũng có thể tạo ra cảm giác đau rõ rệt. Đây có thể là biểu hiện của tình trạng rối loạn phản xạ gân xương.
Tình trạng này thậm chí gây ảnh hưởng đến cả việc ăn uống và giấc ngủ của người bệnh. Khi ngủ, nếu bệnh nhân nằm nghiêng về bên bị bệnh thì lực của cơ thể đè lên sẽ làm đau tăng thêm.
Ứng phó với bệnh đau cổ vai gáy thế nào?
Khi bị đau cổ vai gáy nên đi khám để các bác sĩ chuyên khoa tìm ra nguyên nhân, xác định xem có hiện tượng chèn ép gây tổn thương dây thần kinh hay không. Cùng với đó các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ bệnh nặng hay nhẹ, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Bệnh ở mức độ nhẹ có thể làm như sau: Không nên cố gắng quay đầu hoặc quay cổ. Lúc này chỉ nên vận động xoay cổ nhẹ nhàng theo khả năng hiện tại, không nên cố làm tăng biên độ như bình thường. Nên hạn chế việc quay đầu và nghiêng đầu để cho bệnh tự phục hồi; Không nên ngồi trước quạt hoặc ngồi điều hòa; Có thể chườm ấm vùng cổ vai hay chiếu đèn hồng ngoại; Xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ vai gáy trong khoảng 10-15 phút; Khi tắm, nên sử dụng nước ấm, không tắm bằng nước lạnh.
Trường hợp bệnh ở mức độ vừa
Sau khi đã làm các biện pháp trên, mà bệnh vẫn không thuyên giảm, người bệnh có thể phải sử dụng một số loại Thu*c: Thu*c giảm đau, chống viêm theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa như: paracetamol, ibuprofen, diclofenac,...; Sử dụng miếng dán salonpas để giảm đau; Bác sĩ cũng có thể cho sử dụng Thu*c giãn cơ như decontractyl để chống các cơ co thắt quá mức, thông qua đó cũng làm giảm đau; Các vitamin nhóm B như vitamin B1, B6, B12 có tác dụng làm tăng dẫn truyền thần kinh, cũng có thể được sử dụng. Lưu ý: Thu*c chống viêm corticoid dạng uống có rất ít tác dụng trong trường hợp này. Nếu nguyên nhân không phải do thoái hóa hay co thắt mạch máu thì không nên xoa bóp trong trường hợp này, bởi chỉ làm cho bệnh đau thêm.
Trường hợp bệnh nặng
Biện pháp châm cứu: giúp điều hòa lại hoạt động của các dây thần kinh. Cần phải chấm đúng vào vị trí các huyệt một cách chính xác, khi đó có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa làm giảm sự co thắt, qua đó làm giảm đau.
Sử dụng các Thu*c ức chế dẫn truyền thần kinh như: lidocain, novocain,... sẽ tạm thời cắt đứt các cơn kích thích thần kinh mạnh và làm mềm cơ. Lưu ý, việc tiêm Thu*c phải được thực hiện bởi các bác sĩ, và có đầy đủ trang thiết bị cấp cứu khi có sự cố xảy ra. Tuyệt đối không được tự ý mua Thu*c về tiêm.
Phòng tránh bệnh đau vai gáy
Mọi người nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, nên lựa chọn các bài tập phù hợp với mình; Cần có chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý. Nên vận động, nghỉ giải lao khi phải ngồi lâu; Khi ngồi đọc sách, học bài hay đánh máy cần giữ cho cổ luôn thẳng, không cúi gập cổ quá lâu, cần tránh tình trạng ngồi sai tư thế; Trong chế độ ăn uống hàng ngày cần ăn đủ chất và bổ sung một số khoáng chất thiết yếu cho cơ thể như canxi, kali, các vitamin nhóm B, C, E,...
BS. Nguyễn Hoàng Lan