MangYTe

Ngoại Thần kinh hôm nay

Khoa Ngoại thần kinh còn gọi là khoa phẫu thuật thần kinh, giữ chức năng điều trị các bệnh lý liên quan đến yếu tố thần kinh bằng các phương pháp ngoại khoa, bao gồm phẫu thuật nội soi, vi phẫu thuật, can thiệp nội mạch, phẫu thuật tạo hình, mổ và cấy ghép. Các bệnh lý thường gặp của khoa Ngoại thần kinh như: u não, não úng thủy, thoát vị đĩa đệm, bệnh lý về chấn thương sọ não, đau dây thần kinh, dị dạng động tĩnh mạch, lún cột sống, ghép xương điều trị lao cột sống, dị dạng mạch máu não, khuyết sọ, túi phình mạch máu não, u dây thần kinh ngoại biên,...

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương (hay còn gọi là nhiễm ấu trùng sán lợn hệ thần kinh trung ương – Neurocysticercosis) là bệnh ký sinh trùng phổ biến nhất của hệ thần kinh và là nguyên nhân chính của bệnh động kinh ở các nước đang phát triển. Đây cũng là một vấn đề trong các nước công nghiệp vì sự nhập cư của những người lành mang trùng từ các vùng dịch tễ.
Mục lục

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là gì?

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương (hay còn gọi là nhiễm ấu trùng sán lợn hệ thần kinh trung ương – Neurocysticercosis) là bệnh ký sinh trùng phổ biến nhất của hệ thần kinh và là nguyên nhân chính của bệnh động kinh ở các nước đang phát triển. Đây cũng là một vấn đề trong các nước công nghiệp vì sự nhập cư của những người lành mang trùng từ các vùng dịch tễ.

Bị nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương có thể qua tiếp xúc phân - miệng với người lành mang trùng (tên khoa học là Taenia solium). Điều này cho thấy sự hiện diện của người lành mang trùng trong môi trường lân cận (ví dụ, hộ gia đình) hoặc tình cờ nuốt phải thức ăn bị ô nhiễm. Đã có báo cáo nhiều trường hợp tự nuốt, trong đó người bệnh sán dải heo có thể nuốt trứng sán vào ruột.

S*nh l* bệnh nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là hậu quả của tình cờ nuốt phải trứng của sán dải heo (ví dụ, ăn thịt heo có sán dải), thường là do ô nhiễm thực phẩm bởi người bệnh sán dải heo.

Sán dải heo có một chu kỳ sinh học 2 vật chủ, trong đó con người là vật chủ chính mang sán dải heo đường ruột, và lợn là vật chủ trung gian chứa chấp ấu trùng hoặc nang sán. Ký sinh trùng này có một cái đầu sán với 4 giác bám và 2 vòng móc, cổ sán không phân đoạn và một thân lớn với hàng trăm đốt sán lưỡng tính.

Khi người ăn thịt heo chưa chín có nhiễm sán, nang sán vào trong ruột non, bám vào thành ruột bằng giác bám và móc, và phát triển thân sán với nhiều đốt. Từ đầu xa của chuỗi đốt sán, trứng đã được thụ tinh được bài tiết vào đốt sán chứa nhiều trứng. Một đốt sán có thể chứa đến 60.000 trứng sán.

Heo (lợn) ăn thức ăn dính phân có trứng sán, ấu trùng nở ra chủ động vượt qua thành ruột, vào máu, và đi đến hầu hết các mô, nơi cư trú tạo nang sán. Ấu trùng được tìm thấy phổ biến nhất trong hệ thống thần kinh trung ương, nhưng cũng có thể có trong hốc mắt, trong cơ, hoặc dưới da hoặc các mô khác.

Dịch tễ học nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là bệnh nhiễm ký sinh trùng phổ biến nhất của hệ thống thần kinh trung ương. Khoảng 2,5 triệu người trên toàn thế giới mang sán dải heo trưởng thành, và số nhiều hơn nữa bị nhiễm nang sán.

Tại Hoa Kỳ, nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương chủ yếu là bệnh của những người nhập cư, và căn bệnh này là phổ biến ở các bang California, Texas, và New Mexico. Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là một nguyên nhân chính gây bệnh tật trong dân số Tây Ban Nha. Mặc dù hầu hết các trường hợp đã được chẩn đoán ở người gốc Tây Ban Nha, việc du lịch đến các vùng của bệnh dịch đang làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ở các nước không phải vùng dịch tễ . Đã có báo cáo nhiều trường hợp ở địa phương, có lẽ vì ăn phải thực phẩm bị nhiễm do xử lý bởi những người mang mầm bệnh.

Tỷ lệ nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương tăng đều đặn ở Hoa Kỳ. Mặc dù vẫn còn phổ biến ở Tây Nam Hoa Kỳ, các trường hợp nhập cư đã được báo cáo trong cả nước.

Trên toàn cầu, nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương có vùng dịch tễ ở Trung và Nam Mỹ, châu Phi cận Sahara, và ở một số vùng của vùng Viễn Đông, bao gồm cả tiểu lục địa Ấn Độ, Indonesia, và Trung Quốc, đạt tỷ lệ 3,6% ở một số vùng. Bệnh này là rất hiếm ở Đông và Trung Âu, Bắc Mỹ (với ngoại lệ của Mexico), và tại Úc, Nhật Bản và New Zealand, cũng như ở Israel và các quốc gia Hồi giáo ở châu Phi và châu Á.

Bệnh nang sán dải heo có thể được nhìn thấy trong dân số nhập cư với một tần số tương đối cao, như ở miền Tây Nam Mỹ và Nam Phi, và bệnh nang sán dải heo dưới da là phổ biến hơn ở người châu Á hơn so với các dân tộc khác của các khu vực khác của bệnh dịch. Đây không phải là rõ ràng cho dù điều này là do sự khác biệt về chủng ký sinh trùng hoặc cho những vật chủ.

Mặc dù nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương có lẽ ảnh hưởng đến cả nam và nữ như nhau, có một số bằng chứng cho thấy nhiễm ký sinh trùng này có thể nặng ở nữ hơn so với ở nam. Ngoài ra, mặc dù thực tế rằng nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương dường như là nguyên nhân thường gặp nhất của co giật ở trẻ em và người lớn (tỷ lệ mắc cao điểm, 30-40 tuổi), tỷ lệ chính xác ở trẻ em chưa được biết.

Thực hành lâm sàng cần thiết nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Viện Thần Kinh Học Hoa Kỳ (AAN- The American Academy of Neurology) đưa ra một hướng dẫn điều trị nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương.

Hướng dẫn ban hành trong tháng 4 năm 2013 của Viện Thần Kinh Học Hoa Kỳ, khuyến cáo sử dụng albendazole kết hợp với một corticosteroid để điều trị nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương. Hướng dẫn cũng được xác nhận bởi Hội Bệnh Động Kinh Hoa Kỳ(American Epilepsy Society), khuyến cáo điều trị bằng Albendazole (400 mg hai lần mỗi ngày cho người lớn hoặc liều theo cân nặng cho cả người lớn và trẻ em) kết hợp với một trong hai dexamethasone hoặc prednisolone để giảm số lượng tổn thương đang hoạt động trên hình ảnh học sọ não và làm giảm tần số cơn động kinh lâu dài.

Các dấu hiệu và triệu chứng nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Biểu hiện lâm sàng của nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương thay đổi theo vị trí tổn thương, số lượng ký sinh trùng, và đáp ứng miễn dịch của người bệnh. Nhiều bệnh nhân không có triệu chứng. Triệu chứng có thể bao gồm:

    Động kinh: phổ biến nhất (70%).
Khởi đầu của hầu hết các triệu chứng thường là bán cấp đến mãn tính, nhưng những cơn động kinh thường cấp tính.

Những phát hiện bất thường về thể chất, xảy ra ở 20 % hoặc ít hơn trong những bệnh nhân bị nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương, phụ thuộc vào vị trí nang sán ở hệ thần kinh và bao gồm:

    Suy giảm nhận thức.

Chẩn đoán nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương thường được chẩn đoán với việc sử dụng thường quy các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI) của não .

Chẩn đoán hình ảnh:

Kết quả CT khác nhau như sau, tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của ấu trùng:

    Giai đoạn nang (ấu trùng còn sống): Tổn thương giảm đậm độ và không bắt cản quang.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh lựa chọn để đánh giá nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương đặc biệt là các nang sán trong não thất, bể não và khoang dưới nhện.Hình ảnh phát hiện được trên MRI bao gồm:

    Giai đoạn nang: Các nang sán có tín hiệu giống dịch não tủy; tín hiệu cao trên T2W và đầu sán có thể được nhìn thấy, không có phù quanh tổn thương và thường không bắt Thu*c tương phản từ.

Các xét nghiệm nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Xét nghiệm dịch não tủy được chỉ định ởbệnh nhân mới khởi phát co giật hoặc khiếm khuyết thần kinh trong khi hình ảnh chẩn đoán cho thấy một tổn thương đơn độc nhưng không cung cấp một chẩn đoán xác định. Chống chỉ định dọc dò dịch não tuỷ trong các trường hợp u nang lớn gây phù nề nghiêm trọng và di lệch các cấu trúc não, cũng như trong các tổn thương gây não úng thủy tắc nghẽn.

Kết quả phát hiện được trong dịch não tủy bao gồm:

Các xét nghiệm khác như sau:

Xử trí nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Điều trị nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương phụ thuộc vào giai đoạn tiến triển của ấu trùng và các biến chứng của nó.

Nếu ký sinh trùng đã ch*t, cách tiếp cận như sau:

    Điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng.
Nếu ký sinh trùng còn sống hoặc đang hoạt động, các điều trị khác như sau:

    Bệnh nhân viêm mạch, viêm màng nhện hoặc viêm não: Khuyến cáo một đợt điều trị steroid hoặc ức chế miễn dịch trước khi sử dụng Thu*c đặc trị sán dải heo.
Chỉ định can thiệp phẫu thuật và thủ tục đề nghị như sau:

    Não úng thủy do nang sán trong não thất: Có thể đặt một ống thông (shunt) não thất, tiếp theo là phẫu thuật lấy hết nang và điều trị nội khoa.

Tiên lượng nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương

Tiên lượng trong hầu hết các bệnh nhân nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là tốt. Co giật có vẻ cải thiện với Thu*c điều trị sán và các Thu*c chống động kinh hàng đầu có thể kiểm soát được cơn. Tuy nhiên, thời gian điều trị không được xác định.

Không có số liệu thống kê của tỷ lệ Tu vong liên quan với nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương.Tuy nhiên, tổn thương dưới dạng nhiều nang trong bể não (racemose), nhiều nang lớn tương tự như chùm nho nằm ở khoang dưới nhện có tiên lượng xấu và tỷ lệ Tu vong cao (> 20%).

Động kinh do nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là một nguyên nhân quan trọng của bệnh thần kinh, và động kinh mạn tính là một trong những biến chứng thường gặp nhất của nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương. Các triệu chứng khác bao gồm đau đầu, khiếm khuyết thần kinh do đột quỵ, và não úng thủy. Bệnh nhân có các biến chứng như não úng thủy, nang sán lớn, nhiều tổn thương phù nề, viêm màng não mãn tính, viêm mạch thường bị bệnh cấp tính và không đáp ứng tốt với điều trị. Thường các biến chứng do điều trị nội khoa và phẫu thuật.

Giáo dục bệnh nhân

Nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương là một vấn đề sức khỏe cộng đồng ở các nước phát triển và đang bùng phát như một bệnh ngày càng quan trọng trong vùng không phải dịch tễ. Chương trình can thiệp dài hạn toàn diện liên quan đến pháp luật, giáo dục sức khỏe, hiện đại hóa tập quán chăn nuôi heo (lợn), nâng cao hiệu quả và phạm vi kiểm tra thịt, cung cấp các thiết bị vệ sinh đầy đủ, và các biện pháp để phát hiện và điều trị sán ở người mang mầm bệnh.

Tình hình chính trị và kinh tế thực tế ở nhiều cộng đồng nơi vùng dịch tễ sán dãi heo ngày nay cho thấy rất ít hy vọng rằng có thể đạt được tất cả các mục tiêu trong tương lai gần. Tuy nhiên, cách tiếp cận ngắn hạn có thể có hiệu quả trong dài hạn, bao gồm các chiến dịch giáo dục vệ sinh cá nhân và vệ sinh chung trong khu vực bệnh lưu hành.

Lưu ý rằng các hạn chế thông thường cho bệnh nhân bị động kinh sẽ được áp dụng cho những bệnh nhân có biểu hiện co giật do nhiễm ấu trùng sán dải heo hệ thần kinh trung ương.

Tài liệu tham khảo

http://emedicine.medscape.com/article/1168656-overview#showall
http://khoahocphothong.com.vn/news/detail/3547/benh-nhiem-trung-ky-sinh-trung-he-than-kinh-trung-uong.html
http://www.impe-qn.org.vn/impe-qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=1202&ID=6328
http://radiopaedia.org/articles/neurocysticercosis

Mạng Y Tế
Nguồn: Nguồn Internet (news-nhiem-au-trung-san-dai-heo-he-than-kinh-trung-uong-584.html)

Tin cùng nội dung

  • Bài Thuốc trị viêm da thần kinh
    Viêm da thần kinh y học cổ truyền gọi là ngưu bì tiễn, can tiễn. Nguyên nhân là do phong nhiệt làm ảnh hưởng đến da, sau đó gây huyết táo làm da không được nuôi dưỡng.
  • Dưỡng sinh trị chứng suy nhược thần kinh
    Bệnh suy nhược thần kinh - còn gọi là tâm căn suy nhược được xác định là do căn nguyên tâm lý (chấn thương tinh thần, stress...) gây nên.
  • Người có khối u nặng 80kg bị u sợi thần kinh
    Anh Nguyễn Duy Hải (31 tuổi) với khối u nặng 80kg được các bác sĩ chẩn đoán bước đầu là u sợi thần kinh. Vậy u sợi thần kinh là gì?
  • Thiên ma trị suy nhược thần kinh
    Theo Đông y, thiên ma vị cay, tính bình; vào kinh can, có tác dụng bình can tức phong, hoạt lạc, thông tý.Thiên ma còn gọi là minh thiên ma, xích tiễn, định phong thảo. Bộ phận dùng làm Thu*c là rễ củ. Thường để cả củ khô, khi dùng ngâm nước gừng thái lát. Theo Đông y, thiên ma vị cay, tính bình; vào kinh can, có tác dụng bình can tức phong, hoạt lạc, thông tý. Hằng ngày có thể dùng 4 - 12g bằng cách nấu, sắc, ngâm, hãm. Sau đây là cách dùng thiên ma chữa bệnh:
  • Chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ với lục lạc ba lá
    Theo Đông y, lục lạc ba lá có vị ngọt, hơi chát, tính mát, có tác dụng bổ can thận, sáng mắt ích tinh. Thân và lá có vị đắng, tính bình có tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu.Cây lục lạc ba lá còn có tên gọi là cây sục sạc, rủng rảng, muồng phân, muồng lá tròn, dã hoàng đậu, chư thi đậu…, thuộc họ Cánh bướm Papilionaceae. Là loại cây mọc hoang ở nhiều nơi trên cả nước, thường mọc ven đường đi, bờ sông, đất hoang.
  • Xoa bóp giảm căng thẳng thần kinh
    Sự căng thẳng do bị áp lực trong cuộc sống nếu không được giải tỏa nhất là đối với những người làm việc với cường độ cao, học sinh bị áp lực thi cử kéo dài có thể trở thành stress mạn tính dẫn suy nhược thần kinh, ... Để giảm bớt căng thẳng có thể áp dụng các động tác xoa bóp bấm huyệt sau đây.
  • Phương pháp xoa ấn trị teo thần kinh thị
    Bệnh teo thần kinh thị là do sợi thần kinh thị giác (TKTG) ở người bệnh vì nguyên nhân nào đó mà phát sinh biến chứng làm ảnh hưởng đến công năng truyền dẫn các xung động của nó về trung ương thần kinh, làm cho người bệnh có thị lực giảm đi rõ rệt hoặc mất hẳn.
  • Đau dây thần kinh sinh ba
    Đau dây thần kinh là sự đau đớn do dây thần kinh gây ra. Khi bị đau dây thần kinh sinh ba, bạn thường thấy đau sắc bén như dao đâm, điện chích đột ngột ở xung quanh má hay vùng hàm hoặc cả hai.
  • Khảo sát dẫn truyền dây thần kinh
    Khảo sát dẫn truyền dây thần kinh giúp kiểm tra xem các dây thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện có tốt và có nhanh hay không.
  • Bài Thuốc trị liệt dây thần kinh số VII
    Mùa đông, nằm gần cửa sổ có luồng gió lạnh thổi vào, sau khi ngủ tỉnh dậy thấy mặt bị méo xệch sang một bên thì đó là do liệt thần kinh số VII ngoại biên do lạnh.
Tải ứng dụng Mạng Y Tế trên CH PLAY