Tôi đọc báo thấy nói có một số thức ăn có thể làm kịch phát cơn hen suyễn đã có sẵn. Xin bác sĩ chỉ rõ, bệnh nhân hen thì phải chú ý kiêng khem những gì? (Thamnghia…@gmail.com).
PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh trả lời:
Bạn Thamnghia thân mến,
Khoảng 2/3 bệnh nhân hen phế quản tin là bệnh của họ sẽ bị nặng hơn do dị ứng thức ăn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng chỉ khoảng 5% người bệnh là thật sự có vấn đề này.
Nếu người bệnh dị ứng với một loại thực phẩm nào đó thì cách tốt nhất là phải tránh chúng và nên tránh cả những loại thức ăn tương tự làm từ loại thực phẩm này. Cũng nên lưu ý đến một số loại thức ăn có thể có phản ứng dị ứng chéo với nhau. Ví dụ như người bệnh bị dị ứng với cua, cũng nên thận trọng khi ăn tôm nước ngọt, tôm hùm, tôm nước mặn do có thể có hiện tượng phản ứng chéo này.
Mặc dù bất kỳ loại nào cũng có khả năng gây dị ứng đối với bệnh nhân hen phế quản nhưng một số loại thường gây dị ứng thường gặp nhất phải kể tới:
- Cá biển và các loại thuỷ sản có vỏ cứng: tôm, cua, sò, ốc
- Lòng trắng trứng: lòng trắng trứng chứa 23 loại glucoprotein khác nhau - đây là các dị ứng nguyên thường gặp nhất gây dị ứng thức ăn.
- Một số loại ngũ cốc, hạt quả: bột mì, đậu phộng, đậu nành. Đậu phộng chính là loại thức ăn gây dị ứng thường gặp nhất ở trẻ trên 4 tuổi.
- Bột ngọt (monosodium glutamate): đây là một nguyên nhân “thầm lặng” có thể làm bệnh hen có thể trở nên trầm trọng hơn.
- Các chất bảo quản, phụ gia thực phẩm: aspartame (là loại chất làm ngọt - Nutrasweet- có trong nhiều loại thực phẩm và nước giải khát), BHA và BHT-BHA (chất chống oxy hoá thường dùng cho ngũ cốc và các chế phẩm từ ngũ cốc), muối nitrate và nitrite (thường dùng làm chất bảo quản, dậy mùi, tạo màu), các chất parabens, sulfite (để bảo quản thực phẩm).
Việc phải loại trừ một số thức ăn khỏi thực đơn hàng ngày vì lý do dị ứng không hoàn toàn có nghĩa là người bệnh sẽ không bao giờ có thể ăn được các món ấy trở lại. Một số thức ăn nếu dùng với lượng ít hoặc khi nấu chín có thể sẽ không gây triệu chứng gì. Và theo thời gian, người bệnh có thể hết bị dị ứng hoàn toàn với một số loại thực phẩm, đặc biệt ở đối tượng trẻ em. Chẳng hạn trẻ bị dị ứng với protein sữa bò có thể hết dị ứng sau 18 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu người bệnh đã từng bị phản ứng nặng, đe dọa đến tính mạng do một loại thức ăn nào đó thì nên cảnh giác với nguy cơ tiềm tàng này.
Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế ăn các loại thực phẩm có thể gây dị ứng thì việc duy trì một chế độ tập luyện thể dục thể thao vừa sức, tập thở, khí công, cũng rất có ích cho người bệnh hen. Đồng thời, người bệnh nên giữ cho mình một tâm thái nhẹ nhàng, không lo âu, căng thẳng quá mức, duy trì các Thu*c điều trị hen theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Với điều trị dự phòng hen, người bệnh có thể dùng dạng hít, uống hoặc tiêm hoặc Thu*c hen P/H (Thu*c có nguồn gốc tự nhiên đã được Bộ Y tế cấp phép là Thu*c điều trị).