Theo Đông y, lươn (thiên ngư) có vị ngọt, tính ấm, không độc, tác dụng bổ gan, tỳ, thận, thích hợp với thể trạng nhiệt, rất tốt cho người gầy yếu, xanh xao, phụ nữ sau khi sinh bị suy nhược, khí huyết không điều hòa.
Không chỉ là món ăn ngon, bổ dưỡng, tất cả các bộ phận của con lươn còn có tác dụng
chữa bệnh. Đầu lươn trị lỵ, trị thực tích không tiêu.Da lươn trị phụ nữ có hạch vú cứng đau. Xương lươn đốt cháy thành than, hòa dầu bôi nhọt ác tính, dùng trị phong nhiệt ung độc. Dân gian còn dùng xương lươn rang với cát, tán nhỏ, hòa với nước lọc uống trị được bệnh đau lưng.
Một số món ăn, bài Thu*c chữa bệnh từ lươn:
Món ăn
Lươn nấu thịt: Lươn 250g (bỏ nội tạng, cắt đoạn), thịt nạc 100g, hoàng kỳ 50g, đại táo 10 quả, cùng nấu chín, loại bỏ bã Thu*c, dùng canh ăn thịt, dùng liền vài ngày. Món ăn đại bổ khí huyết, trị các chứng như: mình mệt mất sức, hồi hộp đoản hơi, hoa mắt chóng mặt...
Lươn tiềm hương nhu: Lươn 3 con (băm nhỏ), hương nhu 10g, tiềm cách thủy, dùng 3-5 ngày trị chứng cam tích ở trẻ em.
Lươn tiềm nấm kim châm: Lươn 1 con, nấm kim châm 20g, tần cách thủy, dùng thường xuyên, trị chân tay yếu không sức.
Bột lươn: Lươn 1 con, mổ bỏ nội tạng, rửa sạch, nướng khô, tán thành bột nhuyễn, thêm 10g đường đen đã xào qua trộn lẫn, sau đó nuốt uống với nước ấm, mỗi ngày 1 lần, 5 - 7 ngày là một liệu trình, dùng trị chứng lỵ lâu ngày.
Bài Thu*c
Chữa mồ hôi ra nhiều ở tay, chân: Lươn 1 con, luộc qua, gỡ lấy thịt, ý dĩ nhân 20g, để sống, phơi khô hoặc sao vàng, giã nhỏ thành bột, gạo nếp 30g vo kỹ, để ráo nước, giã thành bột. Trộn chung 3 thứ, thêm ít muối, nấu với nước luộc lươn cho nhừ thành cháo ăn trong ngày. Dùng 5 - 7 ngày.
Chữa khí huyết hư nhược sau khi sinh: Lươn 1 con (250 - 300g), kê nội kim 6g, hành, gừng, nước tương, muối, rượu vang, bột ngọt vừa đủ. Lươn làm thịt, bỏ nội tạng rửa sạch, cắt đoạn dài 6cm, kê nội kim rửa sạch, bỏ vào bát sứ cùng thịt lươn, thêm hành, gừng, rượu, muối, nước tương dùng lửa lớn chưng chín, rắc bột ngọt vào trộn đều là được.
Bổ thần kinh, bổ âm mát gan, thanh nhiệt trừ thấp, phòng chữa viêm gan: Lươn 2 con (mỗi con 300g) nhân trần 30g; râu ngô, lá dâu, đẳng sâm, táo nhân, huyền sâm, xa tiền tử, mỗi vị 15g. Sắc Thu*c lấy nước. Làm lươn sạch chặt khúc 2cm, bỏ xương ống, khía, rửa qua nước muối, đổ nước Thu*c, lươn, gia vị, nấu lửa nhỏ cho chín rồi ăn nóng.
Chữa di tinh, mộng tinh: Củ súng 10g nấu chín, bóc vỏ phơi khô. Hoài sơn 50g nấu chín phơi khô. Hai thứ tán bột, trộn đều với cháo thịt lươn ăn lúc đói. Dùng liên tục một thời gian
Bác sĩ Thanh Lan