Cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ vì nhiều hệ quả xấu với xã hội

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, chiều 26/5, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Một trong những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), đó là việc cấm đầu tư kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, do còn nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình hai phương án để Quốc hội xem xét, quyết định.

Phương án 1, giữ quy định như dự án Luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, theo đó cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

Lý do vì thời gian qua, mặc dù đã có quy định về hoạt động kinh doanh dịch vụ đòi nợ nhưng nhiều doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng, biến tướng thành các băng nhóm tội phạm nhằm cưỡng đoạt tài sản, gây áp lực đối với con nợ, cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen, gây mất trật tự, an toàn xã hội, dẫn tới nhiều hệ quả xấu đối với xã hội.

Phương án 2, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, không quy định cấm “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” tại điểm h khoản 1 Điều 6 mà quy định tại Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như Luật Đầu tư hiện hành.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu lý do đề xuất phương án này dựa trên nhu cầu thực tế của cuộc sống, việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, để hạn chế tiêu cực phát sinh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần bổ sung quy định điều kiện chặt chẽ đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ để bảo đảm quản lý nhà nước đối với loại hình kinh doanh này.

Một nội dung đáng chú ý khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, bổ sung quy định cấm đầu tư kinh doanh "bào thai" để phản ánh đầy đủ nội dung cấm của ngành, nghề “Mua, bán người, mô, bộ phận cơ thể người” tại điểm đ khoản 1 Điều 6.

Đối với một số đề xuất bổ sung thêm các ngành nghề như dịch vụ điều tra, thám tử tư, vật liệu nổ khác (ngoài pháo nổ), các ngành thải hóa chất độc hại ra môi trường... vào ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh, tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) mới nhất vừa hoàn thiện gửi tới đại biểu Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng chưa được làm rõ những nội dung cần thiết phải giải trình, cũng như chưa có đánh giá tác động chi tiết nên chưa có cơ sở nghiên cứu, tiếp thu.

Về những nội dung này, ông Vũ Hồng Thanh cho biết, dịch vụ điều tra là một ngành trong hệ thống các ngành kinh tế Việt Nam khác với điều tra hình sự là nhiệm vụ của cơ quan công an, tư pháp.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.

Đối với hoạt động thải hóa chất độc hại ra môi trường, xâm phạm bí mật cá nhân, buôn lậu, kinh doanh hàng giả..., Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, đây không phải là ngành, nghề kinh doanh mà là hành vi vi phạm pháp luật đã được quy định xử lý theo pháp luật về hành chính, hình sự, dân sự.

Đóng góp ý kiến vào dự án luật, đại biểu Phạm Như Hiệp (đoàn Thừa Thiên Huế) đề nghị không cho kinh doanh dịch vụ đòi nợ vì đóng góp của ngành nghề này không tương xứng với tác động tiêu cực đối với xã hội mà nó mang lại, đặc biệt sau những vụ việc nhà nước phải khắc phục hậu quả. 

“Thời gian qua, mặc dù có quy định dịch vụ kinh doanh thu hồi nợ song nhiều doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng, biến tướng thành những băng nhóm “xã hội đen” nhằm chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi, gây mất trật tự an toàn xã hội dẫn tới nhiều hệ lụy, thậm chí đe doạ nghiêm trọng tới tính mạng và thúc đẩy nhiều loại tội phạm phát triển”, ông Hiệp phân tích.

Trái với quan điểm của đại biểu Phạm Như Hiệp (Thừa Thiên Huế), đại biểu Mai Hồng Hải (đoàn Hải Phòng) cho rằng lý lẽ cấm hay không cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ đều khá thuyết phục, mặc dù đưa ra 2 phương án nhưng Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng không đưa ra quan điểm nghiêng về phương án nào?

Ủng hộ phương án không cấm dịch vụ kinh doanh đòi nợ, ông Hải nhấn mạnh quan tâm hai nhóm giải pháp. Thứ nhất, rà soát để sửa đổi, bổ sung các quy định để phát huy hiệu lực các biện pháp xử lý nợ khác. Thứ hai, tăng cường đảm bảo hiệu lực quản lý đối với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ. 

Điều 6 dự thảo Luật quy định về “Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh”:

1. Cấm các hoạt động đầu tư kinh doanh sau đây:

a) Kinh doanh các chất M* t*y theo quy định tại Phụ lục 1 của Luật này;

b) Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật bị cấm quy định tại Phụ lục 2 của Luật này;

c) Kinh doanh mẫu vật các loại thực vật, động vật hoang dã theo quy định tại Phụ lục 1 của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loại động vật rừng, thực vật rừng hoang dã nguy cấp, quý hiếm Nhóm I của Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm khai thác có nguồn gốc từ tự nhiên theo quy định tại Phụ lục 3 của Luật này;

d) Kinh doanh M*i d*m;

đ) Mua, bán người, mô, bộ phận cơ thể người, bào thai người;

e) Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;

g) Kinh doanh pháo nổ;

h) Kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

Phương án 1: Quy định kinh doanh dịch vụ đòi nợ là ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Phương án 2: Giữ nguyên luật hiện hành, quy định kinh doanh dịch vụ đòi nợ là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và không quy định chuyển tiếp tại khoản 5 Điều 76.

2. Việc sản xuất, sử dụng sản phẩm quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, y tế, sản xuất dược phẩm, điều tra tội phạm, bảo vệ quốc phòng, an ninh thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Đắc Nguyên