GiadinhNet - Theo PGS Lê Văn Phước, điều trị đột qụy não cấp càng sớm thì hiệu quả càng cao. Các biểu hiện triệu chứng đột quỵ có thể nhận thấy là: ở khuôn mặt, miệng méo, không cân đối; tay chân yếu, không cử động được; nói lắp, không lưu loát…
60 phút thay đổi cuộc đời
Một buổi sáng đầu tháng 6/2019, như mọi ngày, bà N.Th.H, 54 tuổi đến cơ quan để việc. Tuy nhiên sau buổi giao ban đầu ngày, các đồng nghiệp phát hiện bà ngồi thẫn thờ trên ghế, yếu tay chân và miệng méo sang một bên. Ngay lập tức, và H được chuyển vào phòng Cấp cứu bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM). Các bác sĩ cấp cứu xác định ngay đây là một trường hợp đột quỵ đến sớm ngay trong giờ đầu tiên khởi phát. Chỉ sau 20 phút đã được chụp cắt lớp vi tính.
Sau 15 phút thủ thuật, cục huyết khối được hút ra, tỉnh táo trở lại và có thể cử động ngay được khi còn đang nằm trên bàn can thiệp. Những nụ cười rạng rỡ của đội ngũ can thiệp, những giọt nước mắt xúc động, cái nắm tay thật chặt của bệnh nhân. Tất cả chỉ diễn ra vẻn vẹn trong 60 phút từ lúc khởi phát triệu chứng đột quỵ.
Niềm vui của bệnh nhân và nhân viên y tế sau lấy huyết khối bệnh nhân hồi phục ngoạn mục. Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy cung cấp
Giành lại sự sống từ tay tử thần
Đêm trực cuối tháng 5/2019, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận cụ bà N.TT, 90 tuổi từ Tiền Giang chuyển lên với tình trạng lơ mơ, liệt nửa người phải, được chẩn đoán là nhồi máu não cấp giờ thứ 5.
Ngay lập tức, quy trình đột quỵ được khởi động từ phòng cấp cứu, cuộc chạy đua với thời gian để cứu sống bệnh nhân bắt đầu. Sau khám lâm sàng, chụp CT… các bác sĩ cấp cứu, nội thần kinh, chẩn đoán hình ảnh và can thiệp mạch máu cùng hội chẩn, đưa ra kết luận: Bệnh nhân bị tắc động mạch não giữa gây nhồi máu não và có chỉ định can thiệp lấy huyết khối. Sau 25 phút thủ thuật, cục huyết khối đã được hút ra, mạch máu não tái thông hoàn toàn.
Sau một ngày điều trị, bệnh nhân hồi phục ngoạn mục, trả lời đầy đủ câu hỏi của bác sĩ, dù vẫn tưởng là "mình nằm tại nhà thương Chợ Gạo" và có thể cử động lại được tay chân bên bị liệt trước đó.
Hình ảnh bệnh nhân ngay sau lấy huyết khối. Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy cung cấp
Theo bác sĩ Nguyễn Huỳnh Nhật Tuấn - Trưởng kíp can thiệp mạch máu thần kinh của khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Chợ Rẫy thì đây là một trong những bệnh nhân cao tuổi nhất Việt Nam được can thiệp huyết khối. "Thông thường cấu trúc mạch máu của các bệnh nhân lớn tuổi thường xơ vữa, xoắn vặn, rất khó để chọn lọc can thiệp. Đạt được hồi phục tuyệt vời thế này, đúng là giành lại bệnh nhân từ tay tử thần!"- bác sĩ Tuấn cho biết.
30 phút vàng cứu sống bệnh nhân đột quỵ nặng
Chiều 17/12, ngồi ở giường bệnh Khoa nội tổng quát, bệnh viện Chợ Rẫy, bà Trần Kim Chi (64 tuổi, ngụ Tân Phú, TP.HCM) vui vẻ cười nói khi bác sĩ tới thăm.
Không ai ngờ bà Chi mới bước qua lằn ranh sinh tử khi cách đó một tuần, vào chiều 11/12, bà nhập viện với tình trạng đột quỵ rất nặng, liệt nửa người phải, méo miệng, lơ mơ. Trước đó, bệnh nhân có bệnh lý rung nhĩ, đái tháo đường, nhồi máu não cũ.
“Hôm đó, tôi tính đi làm việc thì chóng mặt, xây xẩm mặt mày quá và tự nhiên liệt mất một bên người. Người nhà thấy vậy nên dìu tôi từ trên xe chở từ Hóc Môn lên đây. Đi trên xe và tới bệnh viện, tôi không còn biết gì nữa. Khi tỉnh lại nằm trên giường bệnh, đưa tay đưa chân lên được tôi mừng dữ lắm. Không biết làm sao mà bác sĩ can thiệp được hay dữ” - bà Chi giọng vui mừng kể lại.
Ngay sau tiếp nhận bệnh nhân, quy trình báo động đỏ Bệnh viện Chợ Rẫy được kích hoạt, dưới sự phối hợp của các chuyên khoa: Cấp cứu, Nội thần kinh, Chẩn đoán hình ảnh... ê kíp can thiệp đã được kích hoạt để sẵn sàng cấp cứu bệnh nhân nhanh nhất. Sau khi chụp CT không Thu*c và CT mạch máu, các bác sĩ đã hội chẩn nhanh chóng tại khoa Cấp cứu. Nhận định nếu bệnh nhân không được can thiệp và điều trị kịp thời có nguy cơ Tu vong lên 80%, các bác sĩ đã quyết định can thiệp lấy huyết khối cơ học. Từ lúc đặt sheath vào bệnh nhân lúc 17 giờ 35 phút, sau đó tái thông vào lúc 18 giờ, các bác sĩ đã kết thúc thủ thuật vào lúc 18 giờ 05 phút. Tất cả quá trình cứu sống bệnh nhân chỉ trong vòng 30 phút. Đây là một khoảng thời gian cực ngắn để xử lý đột quỵ.
Phó giáo sư Lê Văn Phước, trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh Viện Chợ Rẫy cho biết, theo Hội tim mạch và đột quỵ Mỹ thì thời gian được khuyến cáo trong điều trị đột quỵ là từ khi nhập viện đến lúc được điều trị là dưới 60 phút. Vấn đề điều trị đột qụy não cấp càng sớm thì hiệu quả điều trị càng cao. Khi đột quỵ, cứ mỗi một phút đi qua có khoảng 2 triệu tế bào thần kinh bị ch*t. Vì thế, mọi người dân phải nên trang bị cho mình kiến thức cần thiết phát hiện các dấu hiệu đột quỵ và đưa bệnh nhân kịp thời đến các bệnh viện gần nhất.
Các biểu hiện triệu chứng đột quỵ có thể nhận thấy như sau: ở khuôn mặt, miệng méo, không cân đối; tay chân yếu, không cử động được; nói lắp, không lưu loát…
Thời gian vàng để sử dụng Thu*c tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch là trong vòng 4,5 tiếng sau khởi phát đột quỵ và để can thiệp lấy huyết khối là trong vòng 6 tiếng (hiện đang được mở rộng sau 6 giờ theo các nghiên cứu trên thế giới).
Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kì ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe. Một người trẻ tuổi đang có vẻ rất khoẻ mạnh, không bệnh tật cũng có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào.
K.V