![]()
1. Khái niệm
Đau thần kinh tọa là một hội chứng khá phổ biến trong thần kinh. Nguyên nhân 80% là do thoát vị đĩa đệm, sau đó là do viêm nhiễm. Bệnh không phân biệt tuổi hay gặp ở người lao động nặng,vận động viên thể thao, nam nhiều hơn nữ.
2. Nguyên nhân
- Tổn thương ở cột sống thắt lưng gây chèn ép rễ thần kinh.
- Thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng.
- Các tổn thương thực thể khác ở vùng thắt lưng: Dị dạng bẩm sinh, chấn thương, thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, viêm đốt sống do nhiễm khuẩn.
3.Triệu chứng
3.1.Triệu chứng chủ quan:
Cảm thấy đau lưng lan dọc xuống chi dưới hay hai bên, đau âm ỉ hay dữ dội, có thể kèm theo tê nóng, đau như dao đâm, cảm giác kiến bò bên chi đau.
Đau lan theo 2 kiểu:
- Đau từ mông- mặt ngoài đùi-mặt ngoài bắp chân, xuống bờ ngoài bàn chân, lưng bàn chân và ngón cái.
- Đau từ mông- mặt sau đùi- mặt sau cẳng chân- gót, lòng bàn chân và ngón út.
- Triệu chứng đau xuất hiện do 1 động tác gắng sức, đau trung bình: khi đi lại mới đau, xách cái ghế cũng đau, xoay người gây đau, trường hợp nhẹ: cúi xuống, leo thang gây đau thêm. Đau có thể tăng do ho, rặn.
- Người bệnh vẹo người về bên lành, trọng tâm cơ thể dồn về nửa bên lành. Khi đi đứng chân bên đau hơi co lên, tay chống vào mạn sườn hoặc đầu gối bên đau.
3.2.Triệu chứng về cảm giác:
Bệnh nhân có thể có giảm cảm giác dọc theo mặt ngoài cẳng chân và bờ ngoài bàn chân phía ngón út hoặc mặt sau bàn chân xuống tới gót chân.
3.3.Triệu chứng về vận động:
- Bệnh nhân đứng nếp mông bên bệnh xệ thấp hơn so với bên lành (do nhão cơ)
- Cơ bắp chân nhão, ấn mạnh vào gân Achilles, bên đau lõm nhiều hơn bên lành.
3.4.Triệu chứng tại cột sống:
- Co cơ cạnh sống
- Vẹo cột sống tư thế.
- Vận động cột sống giới hạn mất đường cong tự nhiên.
4. Điều trị
- Việc điều trị đau thần kinh tọa phải kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng. Trong thời gian đang đau cấp, hoặc đợt cấp của đau thần kinh tọa mãn, người bệnh cần nghỉ ngơi tuyệt đối trên giường và bất động, tránh mọi di chuyển hoặc thay đổi tư thế làm căng dây thần kinh. Người bệnh cần nằm trên giường phẳng và cứng, nằm ngửa, hông và gối hơi gấp, nếu đau nhiều có thể nằm co chân.
- Dùng các Thu*c chống viêm không steroid và Thu*c chống hư khớp. Nếu có đau dạ dày tá tràng thì phải dùng kèm các Thu*c băng niêm mạc dạ dày hay tức chế bài tiết dịch vị.
- Vật lý trị liệu: Có thể chườm nóng, chiếu tia hồng ngoại laser, sóng ngắn, từ trường, điện châm, tắm bùn, đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng, kéo giãn cột sống bằng dụng cụ cho trường hợp lồi hoặc thoát vị đĩa đệm. Nên kết hợp xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt, thủy châm.
Phẫu thuật được chỉ định khi:
- Đau tái phát nhiều lần, điều trị nội thất bại.
- Đau ngày một nặng dần
- Đau thần kinh tọa thể liệt chân.
- Thoát vị điã đệm có chèn ép nặng vào các rễ thần kinh.
- Điều trị nội khoa không đỡ sau 6 tháng; hoặc có biến chứng liệt, teo cơ, rối loạn cơ tròn; bệnh nhân đau dữ dội, đau tái phát nhiều lần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và lao động.
5. Phòng bệnh
- Tập thể dục vừa sức thường xuyên để nâng cao thể lực, áp dụng các bài tập tăng cường sự dẻo dai, khỏe mạnh của các khối cơ lưng cạnh cột sống, cơ bụng và tăng sự mềm mại của cột sống.
- Tránh mọi chấn thương cho cột sống, tránh ngã dồn mông xuống đất.
- Điều trị kịp thời các bệnh thoái hóa cột sống.
- Người bị đau thắt lưng tránh tuyệt đối các động tác thể thao hoặc vận động quá mức như golf, bóng chuyền, tennis, vác balô nặng. Không nên nằm đệm quá dày và mềm, giường lò xo.
- Các động tác sinh hoạt, lao động hằng ngày phải thích nghi với tình trạng đau cột sống thắt lưng. Bảo đảm tư thế đúng khi đứng, ngồi, mang vác... hay nhấc vật nặng. Cần đứng trên tư thế thẳng, không
rũ vai, gù lưng. Để tránh khom lưng, khi đọc và viết lâu, nên ngồi gần bàn viết, ghế không quá cao hoặc bàn viết không quá thấp. Nếu phải ngồi lâu, nên thường xuyên đứng lên và làm các động tác thể dục giữa giờ.
- Trong lao động chân tay, cần chú ý tránh khiêng vác vật nặng, nhất là bê vật nặng ở tư thế cúi lom khom. Để tránh tải trọng quá mức lên cột sống, bệnh nhân có thể đeo đai lưng khi mang vác vật nặng để cho trọng lượng của vật chia đều cả hai bên cơ thể, không bao giờ mang vật nặng ở một bên người hay trong thời gian dài. Khi muốn nhấc một vật nặng lên, nên co đùi gấp gối đôi chân gập lại vừa phải nhưng vẫn giữ lưng thẳng. Không nên giữ thẳng hai chân và cúi cong người xuống khi nhấc.
6. Chế độ ăn
- Thực phẩm giàu vitamin B6 gồm có: chuối, đậu garbanzo, bơ đậu phộng, nước ép cà chua, rau bina, đậu nành, hạt hướng dương, quả óc chó, thịt gia cầm và cám lúa mì.
- Thực phẩm giàu vitamin B-9 bao gồm măng tây, đậu, đậu Hà Lan, đậu lima, ngũ cốc, nấm, gan, bông cải xanh, nước cam, quả bơ và củ cải xanh.
- Thực phẩm giàu vitamin B-12 bao gồm con hàu, cua, cá ngừ, cá hồi, thịt bò, tôm hùm, thịt cừu, gan, pho mát Thụy Sĩ, pho mát mozzarella, pho mát Parmesan, trứng và gan.
- Thực phẩm giàu vitamin C bao gồm cam, bưởi, dứa, cà chua, rau bina, mù tạc, rau bina, dâu tnây, anh đào, dưa đỏ và bắp cải.
Nguồn: Benhhoc.com