ThS.BS Nguyễn Thị Thu Hương - Phó Trưởng khoa Thận - Tiết niệu (Bệnh viện Nội tiết Trung ương) cho biết, khi bị đái tháo đường thai kỳ, các mẹ đừng nên chán nản hoặc quá lo lắng bởi chế độ dinh dưỡng lành mạnh và luyện tập như đi bộ, bơi lội… đã có hiệu quả tới 80-90% các trường hợp.
Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng tăng đường huyết thời kỳ mang thai, thường gặp từ tuần thứ 24-28 của thời kỳ mang thai. Tình trạng tăng đường huyết lúc mang thai có thể gây ra những hậu quả cho mẹ cũng như thai nhi ở các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, khi bị thai kỳ, các mẹ đừng nên chán nản hoặc quá lo lắng bởi chế độ dinh dưỡng lành mạnh và luyện tập như đi bộ, bơi lội… đã có hiệu quả tới 80-90% các trường hợp.
Hãy lập kế hoạch cho các bữa ăn
Các mẹ cần có dinh dưỡng hợp lý ít tinh bột, đường bởi nhóm thức ăn đó có chứa nhiều carbonhydrat sẽ làm đường máu tăng nhanh. Để đảm bảo đủ năng lượng cho mẹ và bé phát triển khỏe mạnh, cần chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa một ngày với 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Ngoài ra, nên ăn các bữa vào một thời gian cố định với khối lượng tương tự nhau giữa các ngày sẽ giúp duy trì đường huyết tốt hơn.
Điều cần lưu ý nhất trong khẩu phần ăn của mẹ bầu chính là lượng carbonhydrat. Bao gồm 2 loại cacbonhydrat đơn và carbonhyrat phức. Carbonhydrat đơn có trong các loại thức ăn như bánh mì, bánh ngọt, cơm trắng, xôi, nước ngọt, kẹo… được hấp thu rất nhanh vào trong máu làm tăng nhanh đường huyết, do đó mẹ bầu nên hạn chế loại thức ăn này. Ngược lại, Carbonhydrat phức có tốc độ hấp thu đường chậm, ổn định đường huyết hơn do đó mẹ bầu nên ăn loại thực phẩm này hơn bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau xanh, đậu bắp….
ThS.BS Nguyễn Thị Thu Hương.
Tùy theo BMI (dựa theo chiều cao, cân nặng) của người mẹ trước khi mang thai mà lượng Carbonhydrat cho bữa chính có thể dao động từ 30-60g, bữa phụ từ 15-30g. Một chế độ ăn lành mạnh là chế độ ăn được bổ sung đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng.
Tính lượng carbonhydrat trong mỗi bữa ăn
Cách tốt nhất để biết được lượng carbonhydrat đưa vào cơ thể là đếm carbonhyrat bằng các xem nhãn của loại thực phẩm. Hiện nay, các hãng thực phẩm đều cho biết thành phần chi tiết trên bao bì của thực phẩm đóng gói nên mẹ bầu thông thái hãy làm theo hướng dẫn sau để tính lượng carbonhydrat nên ăn cho phù hợp.
Kiểm tra phần ăn (Serving Size)
Là phần quy định cho một suất ăn có chứa 1 lượng calo nhất định. Tất cả các thông tin dinh dưỡng ghi trên nhãn đều được tính cho 1 phần ăn.
Tìm tổng lượng carbonhydratestrong mỗi phần ăn
Bao gồm đường, chất xơ và các loại carbonhydrates khác. Có 31g Carbonhydrat trong 1 phần ăn. Nếu mẹ bầu ăn cả gói thì tổng lượng carbonhydrat là 62g.
So sánh nhãn của các loại thực phẩm
Đầu tiên hãy so sánh số phần ăn, sau đó là tổng lượng carbonhydrates trong mỗi sản phẩm. Một số loại bánh, kẹo ghi là sugar-free (không có đường) điều đó không có nghĩa là không có carbonhydrat đâu nhé.
Với những loại thức ăn thông thường, mẹ bầu hãy ước lượng số gam carbonhydrates dựa vào hướng dẫn dưới đây. Lưu ý lượng carbonhydrates có thể khác nhau trong cùng 1 loại thức ăn tùy theo khối lượng của nó.
Nhóm tinh bột-1 suất ăn tương đương với 15g carbonhydrat có trong:
1/3 bát cơm trắng, mì ống
1 lát bánh mì (25g)
1/2 chiếc bánh Hamburger
1/2 lạng bánh phở, bún
1/2 chén ngô hoặc đậu xanh,đậu đen
1/2 lạng khoai lang.
Nhóm trái cây
Mẹ bầu nên ăn trái cây tươi hàng ngày, cho các bữa phụ. 1suất ăn tương đương với 15g carbonhydrat có trong:
1 quả táo tây, quả cam, quả kiwi, quả đào cỡ vừa
1/2 quả chuối, xoài hoặc lê
1/2 chén nho tươi
1 lát dưa hấu (150 g).
Nhóm sữa
Mẹ cũng nên uống sữa và ăn sữa chua hàng ngày. Tương đương với 15g carbonhydrat có trong:
240ml sữa tươi tách chất béo hoặc ít chất béo, sữa chua trắng (làm từ sữa tươi nguyên chất).
Nhóm ít ảnh hưởng đến đường máu
Gồm các loại rau xanh, chất đạm và chất béo. Mẹ bầu có thể ăn thoải mái các loại rau củ không tinh bột như rau diếp, rau cải, cần tây, súp lơ xanh, cà rốt…Bởi 1 khẩu phần ăn nhóm này chỉ chứa 5g carbonhydrat mà hầu hết lượng carbonhydrat này đến từ chất xơ.
Đối với chất đạm, mẹ bầu nên ăn những loại đạm giàu protein như thịt lợn, gà, bò.., trứng, đậu và các sản phẩm được chế biến từ sữa, tránh ăn loại có chứa nhiều chất béo bão hòa như: xúc xích, thịt xông khói.
Chất béo có nguồn gốc từ thực vật như dầu oliu, dầu lạc, dầu đậu nành… là những chất béo có lợi cho sức khỏe bởi nó giúp hấp thu các vitamin, chống oxy hóa là loại mà mẹ bầu nên ăn.
Kiểm tra đường máu hằng ngày
Những nỗ lực của mẹ bầu trong việc điều chỉnh chế độ ăn uống có đạt được mục tiêu hay không thể hiện ở kết quả đo đường máu. Mục tiêu đường máu cho phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ trước bữa ăn là dưới 5.3 mmol/l, sau ăn 1 giờ là dưới 7.8 mmol/l và sau ăn 2 giờ là dưới 6.7 mmol/l. Hãy ghi lại chế độ ăn và kết quả đường máu hằng ngày, đến tư vấn bác sỹ và chuyên gia dinh dưỡng để được giúp đỡ nếu không đạt mục tiêu nhé.
Lê Nguyên (ghi)