Ám ảnh là một rối loạn tâm lý thường gặp và ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người bệnh. Khiến bệnh nhân lo lắng thường xuyên, đôi khi gây nên những cơn hoảng sợ tột độ.
Trẻ em dễ bị nhất
Được bố mẹ đưa đến viện Sức khoẻ tâm thần khám, Nguyễn Văn An, chín tuổi luôn tỏra lo lắng, liên tục đưa ra những câu hỏi lặp đi lặp lại. Bố mẹ An cho biết, An sinh ra khoẻ mạnhvà phát triển bình thường, nhưng khoảng vài tháng nay, cậu bé luôn tỏ ra lo lắng về bệnh tật, rửatay liên tục, không chắc chắn về hành động của chính mình, cần được trấn an, các hành vi lặp đi lặplại.
Khi đọc một đoạn trong tài liệu được giao, cậu bé thường đọc tới cuối câu, chỉ để kiểm tra xemmình có bỏ sót từ nào không.
Đặc biệt, An còn sợ là mình đã tiếp xúc với virút HIV do người bị bệnhAIDS lây cho! Mặc cho ba mẹ ra sức trấn an, cậu bé nhất quyết phải tắm ngay khi về đến nhà... Tiếpxúc với bác sĩ, An thừa nhận rằng trí óc của cậu đang lừa mình, khiến cậu phải hỏi lại bố mẹ chochắc. An được chẩn đoán có biểu hiện mắc chứng rối loạn nghi thức ám ảnh.
Phần lớn các ca OCD đều bắt đầu từ thời kỳ thiếu niên hoặc tuổi dậy thì.
Rối loạn nghi thức ámảnh phổ biến ở trẻ em và tuổi mới lớn với tỷ lệ 0,5% và tỷ lệ suốt đời là 1 - 3%. tỷ lệ ocd ở ngườitrẻ tuổi tăng theo cấp số nhân cùng tuổi đời, với tỷ lệ 0,3% ở trẻ trong độ tuổi 3 - 5 tuổi, lên0,6% đối với trẻ 13 - 18 tuổi.
Tỷ lệ mắc ocd ở trẻ vị thành niên cao hơn tỷ lệ mắc các bệnh khácnhư tâm thần phân liệt hay rối loạn lưỡng cực. ở trẻ nhỏ, tỷ lệ bé trai mắc ocd cao hơn một chút sovới bé gái, nhưng chênh lệch này giảm khi độ tuổi tăng lên.
Do những nguyên nhân nào?
Rối loạn nghi thức ám ảnh được chỉ ra do nhiều nguyên nhân, trong đó có các nhântố di truyền. ocd đã được công nhận là có tính gia đình và là rối loạn do hỗn tạp nhiều gen khôngđồng nhất. các nghiên cứu phả hệ, các xét nghiệm phân tử đã chứng minh nguy cơ mắc ocd khởi phátsớm có thể cao gấp bốn lần ở những người thân thế hệ thứ nhất.
Nguyên nhân thứ hai: do miễn dịch ở hệ thần kinh. Sự xuất hiện của hội chứng OCDsau khi tiếp xúc hoặc nhiễm liên cầu khuẩn tan huyết bêta - nhóm A ở một nhóm nhỏ trẻ nít và trẻ vịthành niên đã dẫn tới những nghiên cứu về phản ứng miễn dịch ở OCD.
Thứ ba, do chất dẫn truyền thần kinh. Sự có mặt của một số hệ thống dẫn truyềnthần kinh, bao gồm hệ thống serotonin và hệ thống dopamine được coi là điều kiện cơ bản để gây raOCD.
Dấu hiệu mắc bệnh
Người bệnh thường dành quá nhiều thời gian vào những ý nghĩ lung tung (ngườibệnh biết là không đúng nhưng không thể xua đuổi khỏi tâm trí) và những nghi thức lặp đi lặplại. Có người trước khi ra khỏi nhà đã khoá cửa, nhưng ngay khi vừa đi khỏi thì trong đầuđã hoài nghi "mình đã khoá cửa chưa", thế là phải quay lại kiểm tra.
Thấy cửa đã khoá, họyên tâm được một chút nhưng ngay không lâu sau đó lại xuất hiện hoài nghi "đã khoá cửa chưa".Những nghi thức cưỡng bức lặp đi lặp lại như thế được cho là hợp lý để đối phó với nỗi sợ hãi. Tuynhiên, họ cũng nhận thấy ảnh hưởng có hại của ám ảnh đến các hoạt động thường ngày.
Nỗi ám ảnh thường thấy nhất là nỗi sợ cực độ bị nhiễm bệnh và sợ chất bẩn, mầmbệnh, vi trùng (dẫn đến rửa tay nhiều lần, đi khám bác sĩ thường xuyên…), đứng thứ hai là nỗisợ những nguy hiểm có thể xảy đến với bản thân hoặc người thân, sợ khoảng trống, sợ chỗ đôngngười và khó khăn trong việc kiểm soát nỗi sợ làm hại người khác do mất kiểm soát trong nhữnggiây phút nóng giận (nhiều người cứ thấy dao kéo là sợ vì ý nghĩ họ sẽ khó kiểm soátkhi dùng chúng và gây hại cho người khác).
Điều trị: phối hợp Thu*c và liệu pháp hành vi
Một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học trên thế giới với ocd ở trẻ em chothấy việc điều trị bằng sertralin giúp 50% bệnh nhân khỏi bệnh hoàn toàn, 25% khỏi bệnh một phầnvới thời gian theo dõi một năm. đối với người lớn tuổi, kết quả điều trịkhả quan với tỷ lệ thành công cao hơn (70%).
Các dữ liệu nghiên cứu cho thấy phương pháp chữa trị tối ưu là phối hợp điều trịbằng các Thu*c tác động trên serotoninergic và liệu pháp nhận thức hành vi.
AloBacsi.vn Theo Sài Gòn Tiếp Thị