Chiều 14.7, BSCK2 Phạm Thanh Phong - Phó giám đốc bệnh viện phụ trách chuyên môn, Giám đốc Trung tâm Tim mạch của Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT) cho biết chỉ trong 15 phút, các bác sĩ của bệnh viện đã phẫu thuật cứu sống sản phụ bị mắc 2 bệnh tim bẩm sinh có biến chứng tăng áp phổi rất nặng, đe dọa tính mạng cả mẹ lẫn con.
Khoảng 16 giờ ngày 13.7, BVĐKTƯCT tiếp nhận bệnh nhân Huỳnh Thị Bích Th. (SN 1997, ngụ TX.Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng) được Bệnh viện chuyên khoa Sản - Nhi Sóc Trăng chuyển đến cấp cứu trong tình trạng thai 36 tuần, chuyển dạ sinh, khó thở, hồi hộp, nhịp tim 120 lần/phút. Bệnh nhân bị tim bẩm sinh từ nhỏ, đến năm 12 tuổi vì không còn triệu chứng mệt khó thở nên gia đình không đưa đi khám. Trong thời gian mang thai thỉnh thoảng bệnh nhân lên cơn mệt, khó thở nhưng vẫn không thăm khám tư vấn về bệnh tim.
Kết quả siêu âm tim màu cho thấy bệnh nhân bị giãn to buồng tim, thông liên nhĩ đường kính 26mm luồng thông trái - phải, thông liên thất kích thước 15mm luồng thông trái - phải, hở van 3 lá, áp động mạch phổi tăng cao 115mmHg. Xác định đây là trường hợp nặng, đánh giá nguy cơ Tu vong trong và sau mổ cao nên các bác sĩ tiến hành hội chẩn bệnh viện với nhiều chuyên khoa.
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mang con so, thai 36 tuần, chuyển dạ sinh - thông liên thất - thông liên nhĩ kích thước lớn - hở van 3 lá - tăng áp phổi rất nặng. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấp cứu với ê kíp mổ gồm Ths-BS Nguyễn Hữu Thời - Phó khoa Sản; BS Đào Tuấn Anh, BS Lưu Yến Nhi (Khoa Sản); cùng BSCK2 Trần Huỳnh Đào - Trưởng khoa Gây mê hồi sức. Phẫu thuật diễn ra thành công sau 15 phút, đón 1 bé gái cân nặng 2.400 gam chào đời khóc tốt.
Tình trạng ngày 14.7: bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, không khó thở, đã rút ống thở và chuyển sang Khoa Nội Tim mạch để theo dõi và điều trị tiếp, bé gái khỏe. Khi tình trạng bệnh nhân ổn định, các bác sĩ sẽ hội chẩn phẫu thuật tim tại BVĐKTƯCT.
BSCK2 Phạm Thanh Phong cho biết: “Bệnh lý tim mạch gặp ở 0,4-2% các trường hợp có thai. Trong đó, bệnh lý tim bẩm sinh chiếm 75-82%, riêng nhóm tim bẩm sinh luồng thông trái - phải chiếm tỷ lệ 20-65%. Nguy cơ biến chứng cho mẹ ở bệnh nhân tim bẩm sinh khoảng 12% (bao gồm các rối loạn nhịp tim, suy tim, Tu vong), với tỷ lệ sẩy thai, thai lưu, thai chậm phát triển, trẻ thiếu tháng và Tu vong con sau sinh khoảng 4%. Nguy cơ càng cao ở các thai phụ có tổn thương bẩm sinh của tim phức tạp, chức năng thất trái giảm nặng.
Một thai kỳ ở người có tim bẩm sinh được xem là thai kỳ nguy cơ rất cao cho cả mẹ và thai nhi. Những cuộc khảo sát lớn trên thế giới về thai kỳ có bệnh tim mạch cho thấy có tới 2/3 số ca mắc bệnh tim bẩm sinh và 5% số ca có tăng áp phổi. Kết cục của mẹ thường thay đổi khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh tăng áp phổi”.
Dù hiện nay mang thai an toàn hơn nhưng tỷ lệ Tu vong vẫn cao ở nhóm phụ nữ tăng áp động mạch phổi (tỷ lệ Tu vong của mẹ 16-30%). Giai đoạn nguy cơ cao nhất là hậu sản và tuần đầu sau sinh. Những bệnh nhân này nên được theo dõi và điều trị tại các trung tâm chuyên khoa có đội ngũ chuyên gia sản khoa, tăng áp phổi và bệnh tim mạch. Cơn tăng áp phổi, huyết khối động mạch phổi, suy tim phải là nguyên nhân Tu vong thường gặp nhất. Tăng nguy cơ Tu vong thai và sơ sinh (0-30%), đặc biệt nếu trẻ bị sinh non tháng, cung lượng tim mẹ giảm và hoặc giảm oxy máu.
Chính vì sự nguy hiểm của bệnh tim bẩm sinh cho cả mẹ và con, các phụ nữ trước khi dự định mang thai được khuyến cáo nên đi khám tầm soát các bệnh lý tim bẩm sinh thường quy. Nếu phát hiện, họ sẽ được bác sĩ đánh giá nguy cơ dự đoán của thai kỳ và khả năng mang thai, từ đó tùy từng trường hợp cụ thể sẽ được lên lịch theo dõi và làm xét nghiệm riêng biệt. Những phụ nữ mắc bệnh tim trong thai kỳ, cần được bác sĩ tim mạch và bác sĩ sản khoa theo dõi chặt chẽ sức khỏe trong suốt quá trình mang thai.
Phong Phạm