Số bệnh nhân mắc bệnh cao huyết áp và đái tháo đường ngày càng gia tăng chủ yếu là sự thay đổi lối sống, thói quen ăn uống.
Bệnh mãn tính nhiều biến chứng
Bà Hoàng Thị Cảnh (65 tuổi, Vĩnh Phúc, Ba Đình, Hà Nội) thường xuyên phải lui tới Bệnh viện Lãokhoa Trung ương để kiểm soát căn bệnh tiểu đường kèm theo tăng huyết áp của bà.
Bà Cảnh bị đái tháo đường tuýp 2 nhiều năm liền và biến chứng sang bệnh tăng huyết áp. Mỗi ngày bàphải kiểm soát đường huyết của mình và huyết áp vào buổi chiều.
"Mặc dù trong nhà con cháu sắm đủ máy đo huyết áp và đường huyếtnhưng tôi vẫn phải đến bệnh viện kiểm tra lại thường xuyên. Bị bệnh nào cũng khổ nhưng bệnh này nódai dẳng không chữa được mình phải sông chung với nó đến lúc ch*t thôi" - bà chia sẻ.
Vì bị cả hai bệnh liền lúc nên việc ăn uống, chế độ kiêng khem của bà Cảnh khá vất vả. Con cái muađồ ăn về mình chẳng dám ăn gì, đi chơi xa cũng không dám đi. Nhiều lần muốn về thăm quê (QuảngBình) cũng khó vì xa và sợ bệnh đổ giữa đường nhất là khi thời tiết lạnh giá và nắng nóng.
Theo BS.CKI Nguyễn Văn Long, khoa Khám bệnh của BV Lão Khoa Trung ương, sốbệnh nhân đến khám bệnh vừa mắc đái tháo đường và cao huyết áp trung bình chiếm tới10 % số bệnh nhân đến khám.
Tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường rất thường gặp và là yếu tố làm tăng mức độ nặng củađái tháo đường. Theo tổng kết, tỷ lệ số người tăng huyết áp và tần suất tăng huyếtáp ở các bệnh nhân này cao hơn ở người không bị đái tháo đường. Theo tính toán, đái tháođường có nguy cơ tăng huyết áp từ 1,5 đến 3 lần.
Hai bệnh có nguy cơ chính của biến chứng mạch máu lớn và biến chứng vi mạch nên bệnh nhân vừabị đái tháo đường kèm tăng huyết áp thì nguy cơ bệnh tim mạch, bệnh thận và bệnh võng mạctăng rất cao. Đáng chú ý hơn, trên nhóm bệnh nhân này nguy cơ xuất hiện suy thận giai đoạn cuốicao gấp 5 -6 lần so với bệnh nhân tăng huyết áp đơn thuần. Và nguy cơ tim mạch, bệnh lý mạchvành và đột quỵ lớn 2-3 lần so với ở người không mắc.
Sự khác nhau giữa bệnh nhân bị đái tháo đường tuýp 1, chứng tăng huyết áp thường xuấthiện vài năm sau khi chẩn đoán đái tháo đường và có liên quan đến bệnh thận. Còn trên bệnhnhân đái tháo đường tuýp 2 thì bệnh tăng huyết áp có thể xuất hiện ở thời điểm chẩn đoán haytrước khi chẩn đoán đái tháo đường và có thể cùng xuất hiện với các yếu tố nguy cơ củabệnh lý tim mạch, các yếu tố này đều có cùng một rối loạn tiềm ẩn là đề kháng insulin và tănginsulin máu.
Ăn uống để sống chung với bệnh
Cao huyết áp và đái tháo đường là bệnh mãn tính nên người bệnh phải tìm cách sốngchung với bệnh để tránh những biến chứng về tim mạch cũng như suy thận. BS Longcho biết cần phải có lối sống sinh hoạt, thói quen lành mạnh. Đối với ăn uống khôngnên ăn quá mặn, ăn giảm mỡ. Ăn kiêng đường, bánh kẹo, đồ ngọt. Chế độ ăn uống bệnh nhânphải đảm bảo được đủ năng lượng để hoạt động.
BS Long cho biết người Việt luôn có thói quen ăn nhiều vào bữa tối và ăn ít vàobữa sáng, thói quen này không đúng. Bữa sáng là quan trọng nhất bởi nó cung cấp nănglượng cho cơ thể hoạt động cả ngày. Đối với những bệnh nhân đặc biệt trên cần ăn đều,ăn nhiều bữa trong ngày và nên ăn nhiều vào bữa sáng, giảm vào bữa tối.
Nếu trong gia đình có bố mẹ hoặc anh chị em ruột bị bệnh tăng huyết áp kèm đái tháo đường thìphải tuân thủ các chế độ trên chặt chẽ hơn, cần phải khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Nên thay thếmỡ động vật bằng dầu ăn thực vật chế từ đậu nành, lạc, vừng. Tăng cường thức ăn có nhiều vitamin C,E,PP (bưởi, hoa hoè, giá đỗ). Không nên uống rượu bia, cà phê và đặc biệt là không hút Thu*c lá.Bệnh nhân cố gắng tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
Còn đối với chế độ tập luyện thể dục, thể thao bệnh nhân cầnthoải mái về tình thần, tránh căng thẳng stress. Rèn luyện thể lực, thể dục thể thao. Nêntập thường xuyên ít nhất 3 lần mỗi tuần, mỗi lần kéo dài ít nhất 30 phút. Những môn thể thao phùhợp như đi bộ, chơi cầu lông, bơi. Thể dục thể thao thường xuyên làm tăng Lipoprotein HDLlà loại protein tốt có tác dụng phòng chống xơ vữa động mạch.
Biến chứng nguy hiểm, điều trị khó khăn khiến đái tháo đường và tăng huyết áp là "ác mộng"với nhiều người. Nếu không may bị bệnh này "ghé thăm", người bệnh cần có những biện pháp nhằmkiềm chế đường huyết trong cơ thể phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ.Giữ mức huyết áp ở ngưỡng an toàn 85/130, cần có máy đo huyết áp tại nhà.
Đối với Thu*c điều trị các hướng dẫn quốc tế đồng nhất khuyến cáo ức chế men chuyển là Thu*cđầu tay cho bệnh nhân đái tháo đường và tăng huyết áp, tuy nhiên chưa có nhiều bằng chứng ủnghộ khuyến cáo này.
Một nghiên cứu ALLHAT ở Mỹ gồm trên 12.000 người bị đái tháo đường tuýp 2và tưng huyết áp nhằm so sánh Thu*c lợi tiểu tương tự thiazide (chlortalidone) với ức chế canxi(amlodipine) hoặc ức chế men chuyển (lisinopril) như Thu*c đầu tay và kết quả cho thấy ức chếmen chuyển không ưu thế hơn Thu*c lợi tiểu tương tự thiazide về giảm biến cố hoặc Tu vong tim mạchhoặc mạch vành ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2. ALLHAT phụ thêm với các nghiên cứu khác mớiđây đã giúp loại bỏ việc lo ngại về độ an toàn và hiệu quả của ức chế canxi và Thu*c lợi tiểuthiazide/tương tự thiazide trong điều trị đái tháo đường..
AloBacsi.vnTheo Đất Việt