MangYTe – Ngoài chữa ngạt mũi, đốt vía, phòng ngừa bệnh tật thời khí thì quả bồ kết rất tốt để xông nhà, tắm, đặc biệt làm sạch tóc, da đầu không bị ngứa cho cả nam và nữ.
Tác dụng kỳ diệu của quả bồ kết
Thời tiết lại giao mùa, nồm ẩm rất thích hợp cho các dịch bệnh theo mùa bùng phát như sởi, rubela, thủy đậu, đau mắt đỏ, sốt vi rút... và cả dịch bệnh COVID-19. Cho nên dịp này nhiều nhà cần để xông nhà, và có rất nhiều việc cần dùng đến thứ quả rẻ tiền, nhưng có tác dụng ngăn ngừa bệnh tật hiệu quả như bồ kết.
Theo Bác sĩ Hoàng Kỳ (Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Nội), từ xa xưa mỗi khi nhà có người ốm nặng bệnh nặng qua đời, hay người vừa ốm dậy, khi dịch bệnh hoành hành, các cụ cũng dùng để đốt xông nhà cửa, giúp con người phòng bệnh - đặc biệt là bệnh cúm và các bệnh truyền nhiễm. Khi trái gió trở trời còn đốt vài để đốt vía cho trẻ quấy khóc, chống suy giảm hô hấp, chữa ngạt mũi, thở khó...
Về mặt khoa học thì quả bồ kết có tác dụng tiêu diệt, hạn chế vi khuẩn, nấm mốc hoặc vi trùng, vi rút.... vì đặc tính kháng khuẩn cao. Cách dùng là quả bồ kết khô đốt nướng để xông khói hun khắp nhà, len lỏi tới mọi ngóc ngách, xó xỉnh, ám mùi vào quần áo, các vật dụng... để diệt vi rút, vi khuẩn trong môi trường. Xông bồ kết mà kết hợp với vài vị dược liệu (như sả, vỏ bưởi, quế... có tinh dầu thơm đốt cùng để khói xông khắp nhà và đồ đạc càng tăng tác dụng diệt vi rút, vi khuẩn.
Các nhóm flavonozid có trong quả bồ kết tham gia bảo vệ thành mao mạch, duy trì sự bền vững của mao mạch, hạn chế xuất huyết… rất tốt cho hệ hô hấp và phòng ngừa bệnh tật hơn.
Chất saponin và các hợp chất khác thăng hoa lẫn trong khói, lan tỏa vào đường hô hấp, bám đọng vào niêm mạc của con người và các vật dụng xung quanh, phát huy tác dụng chống mầm bệnh. Khói bồ kết còn lan tỏa được xa, giúp mọi người trong các gia đình xung quanh cũng được phòng ngừa bệnh.
Xông bồ kết cũng phải biết cách đốt để không bị khói. Ảnh minh họa.
Cách đốt bồ kết
Nhiều người đốt bồ kết để xông nhà bằng cách ném vào lửa, hoặc than củi, thậm chí lò than tổ ong cho cháy. Nhưng xông bồ kết đúng cách là đốt bồ kết âm ỉ, xông dạng khói để được lâu. Chỉ xông vào ban ngày, không nên đốt âm ỉ ban đêm (đề phòng rủi ro). Hoặc xông nhiều bồ kết rồi đóng kín cửa và mọi người ra ngoài cho khói lan tỏa. Xông xong thì mở các cửa cho thông thoáng.
Cách 1: Đốt bồ kết bằng cồn
- Bồ kết khó đốt, nên dùng cồn 70 - 90 độ để đốt sẽ cháy đượm. Nhưng dùng cồn cẩn thận không được đổ tiếp cồn khi lửa tắt; Khi đốt không cho ai ở gần (nhất là trẻ nhỏ) đề phòng bị bỏng cồn.
Cách 2: Lót 1 ít giấy, hoặc đóm diêm ở dưới để mồi.
- Đốt sẵn 5-7 quả trên bếp cho bùng lửa , đồng thời châm lửa giấy đóm, thả bồ kết đang cháy lửa vào luôn. Tiếp thêm vài quả bồ kết vào chậu/ bát.
Có thể đốt bồ kết cùng ngải cứu khô, vỏ bưởi, vỏ cam khô, hay vài thanh quế... tạo đa dạng mùi thơm xông nhà rất tốt.
Lưu ý:
Không nên đốt bồ kết bằng than hoa, than củi, đặc biệt là than tổ ong rồi cho bồ kết lên trên cho dễ cháy, bởi khói than rất độc, nhất là khi có nhiều người trong nhà, hoặc sắp đi ngủ.
Không nên xông bồ kết dưới dạng hơi nước vì sinh ra ẩm thấp ẩm mốc. Với các nhà chung cư thì khó đốt xông vì dễ bị "báo cháy", vì vậy có thể đun nước xông nhà, rồi vừa tắm vừa lau nhà.
Để quả bồ kết tăng hiệu quả tiêu diệt vi rút, vi khuẩn gây bệnh có thể kết hợp với củ sả, vỏ bưởi, hạt mùi... càng tăng tác dụng. Xông bồ kết đúng cách sẽ diệt được vi rút, vi khuẩn và mọi người trong nhà sẽ không bị ngạt khói. Khói bồ kết xông còn có tính khuếch tán lan sang tốt cho cả những nhà hàng xóm. Lấy 1 cái khay, hoặc niêu đất, chậu nhôm, chậu inox.
Ảnh minh họa.
Làm sạch tóc, da đầu không ngứa
Chị Hoàng Ngọc Anh đã 4 đời bán lá Thu*c Nam ở làng chuyên trồng và bán lá Thu*c Đại Yên (Hà Nội) cho biết, quả bồ kết thích nhất là đun nước gội đầu cho cả nhà. Nhiều người rất thích dùng quả bồ kết gội đầu quanh năm cùng với lá sả, hương nhu, lá bưởi, cây cứt lợn, cỏ mần trầu... vừa sạch gầu, vừa hết ngứa da đầu, lại đen tóc và giảm rụng tóc - nhất là đàn ông, người già nhiều tế bào ch*t trên da đầu. Nhưng không phải ai cũng biết cách làm quả bồ kết phát huy hết hiệu quả làm đẹp cho mái tóc.
Chị Ngọc Anh hướng dẫn, mỗi ngày chị nướng khoảng 10 quả bồ kết vừa tới, rồi thả luôn vào chậu nước nóng sôi già, ngâm một lúc cho nước nguội bớt, rồi vò quả bồ kết cho tinh dầu hòa với nước. Dùng nước đó gội luôn đầu cùng với 1 quả chanh tươi, rất sạch da đầu và tóc đen óng ả.
Gội đầu bồ kết, sạch tóc, hết gầu. Ảnh minh họa.
Việc nướng bồ kết như thế còn giúp xông nhà nhẹ nhàng, cách làm không cầu kỳ nguyên liệu đốt, nhà ở chung cư khỏi lo chuông báo cháy.
Để tiết kiệm một số người còn đun nhiều nước bồ kết đặc một lần, để nguội rồi đóng vào chai, cất vào tủ lạnh dùng dần.
Ngày nay có bếp với nồi ninh thì phụ nữ muốn gội đầu bồ kết với tắm lá thơm cũng nhàn, chứ không cầu kỳ mất thời gian như các cụ ngày xưa. Sau khi nướng bồ kết, thì rửa các loại lá Thu*c Nam cho sạch, rồi thái nhỏ ra để xếp vào nồi đỡ lồng khồng. Đổ nước rồi ninh kỹ sẽ được thứ nước bồ kết đặc. Để nguội rồi đổ vào chai cất trữ trong tủ lạnh. Khi gội đầu thì lấy chai bồ kết đặc ra, pha với nước nóng vừa độ để gội đầu.
Nếu muốn tắm thì mua nắm lá sả, hương nhu, lá bưởi, lá tre, lá sả, ngải cứu, bạc hà, tía tô, kinh giới mỗi thứ 10 - 20g. Không có đủ các loại lá thì có lá Thu*c gì cho vào lá đấy chứ không nhất thiết phải đầy đủ.
Quả bồ kết tốt lành và rẻ nên cứ đến mùa nhiều người lại mua vài cân bồ kết tươi về hong khô cho đen lại để dùng quanh năm. Thỉnh thoảng trở trời, nồm ẩm, dịch bệnh thì đốt xông nhà, khử trùng không khí, đun nước tắm vừa thơm tho, sạch sẽ, ngủ ngon, phòng trừ được bệnh thời khí. Những loại lá thơm có tinh dầu có thể sát trùng, rất tốt cho việc dự phòng nhiễm cúm, sạch sẽ da dẻ, thông khí, tăng sức đề kháng, thơm tho và tăng sự minh mẫn, tỉnh táo, tích cực. Tự phòng bệnh sẽ tốt hơn nhiều lần so với chữa bệnh.
Ngọc Hà