Viêm teo *m đ*o (còn được gọi là teo âm hộ - *m đ*o, teo niệu dục, teo *m đ*o) do thiếu estrogen và kèm theo những than phiền như: khô, rát, giao hợp đau ở phụ nữ mãn kinh.
Viêm
teo *m đ*o (còn được gọi là teo âm hộ - *m đ*o, teo niệu dục,
teo *m đ*o) do thiếu estrogen và kèm theo những than phiền như: khô, rát, giao hợp đau ở phụ nữ mãn kinh. Thường kèm theo tiểu nhiều lần và nhiễm trùng bàng quang tái phát. Việc điều trị lâu dài là cần thiết vì không chỉ để giảm các triệu chứng, mà còn giải quyết các vấn đề khó chịu khác, chẳng hạn như: rối loạn chức năng T*nh d*c, xuất huyết sau giao hợp và nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát. Lựa chọn điều trị bao gồm cả biện pháp nội tiết tố và không dùng nội tiết.
Chỉ định điều trị
Khi có các triệu chứng gây khó chịu ở phụ nữ do giảm estrogen do mãn kinh hoặc những nguyên nhân khác. Những triệu chứng âm hộ - *m đ*o bao gồm: khô *m đ*o, nóng rát, ngứa, giao hợp đau, tiết dịch, xuất huyết. Những triệu chứng đường tiểu bao gồm: tiểu khó, tiểu nhắt, tiểu đau và tiểu máu.Trước khi điều trị viêm
teo *m đ*o, những tình trạng cần được loại trừ, đặc biệt:- Xuất huyết *m đ*o ở phụ nữ tiền mãn kinh - mãn kinh: nên được đánh giá tăng sinh hoặc ung thư nội mạc tử cung.- Những triệu chứng đường tiểu: nên được đánh giá về tình trạng nhiễm trùng hoặc bệnh lí ác tính đường tiểu.Điều trị viêm
teo *m đ*o ở những phụ nữ không triệu chứng được chỉ định trong những bối cảnh lâm sàng, bao gồm:- Trước khi phẫu thuật âm hộ - *m đ*o: điều trị estrogen *m đ*o hoặc hệ thống với mục đích tối ưu hóa việc xác định các lớp tổ chức và thúc đẩy sự lành vết thương. Có ít dữ liệu về cách điều trị này, việc sử dụng tùy vào phẫu thuật viên.- Sa tạng vùng chậu hoặc són tiểu: một số thầy Thu*c điều trị estrogen cho những phụ nữ bị sa tạng vùng chậu hoặc són tiểu, mặc dù lợi ích chưa rõ ràng. Tuy nhiên, khi dùng pessary thì sử dụng estrogen có ích trong việc phòng ngừa sự bào mòn *m đ*o.- Ngoài ra, cần điều trị estrogen ở những phụ nữ thiếu estrogen không do mãn kinh (tiền mãn kinh, cho con bú, dùng Thu*c kháng estrogen).
Chống chỉ định
Chống chỉ định duy nhất của phương pháp điều trị không dùng nội tiết (chất bôi trơn, làm ẩm) là khi những phụ nữ có phản ứng dị ứng với sản phẩm.Giảm đáng kể tình trạng viêm
teo *m đ*o mức độ nặng ở những người có tần số giao hợp caoChống chỉ định của phương pháp điều trị cơ học là khi những hoạt động của phụ nữ có thể dẫn đến chấn thương.Sử dụng liệu pháp estrogen *m đ*o đòi hỏi phải thận trọng ở phụ nữ, đặc biệt tăng nguy cơ đối với những người có một số khối u phụ thuộc estrogen. Đây là loại điều trị được coi là một lựa chọn hợp lý ở phụ nữ được sàng lọc một cách thích hợp sau khi điều trị ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư buồng trứng, nhưng gây tranh cãi ở phụ nữ bị ung thư vú.
Tiếp cận điều trị
Đối với triệu chứng khô *m đ*o hoặc đau khi giao hợp liên quan đến viêm
teo *m đ*o, lựa chọn điều trị đầu tiên là không dùng nội tiết mà là chất làm ẩm và chất bôi trơn *m đ*o. Nếu các chế phẩm này không làm giảm triệu chứng một cách hiệu quả thì liệu pháp estrogen có thể được sử dụng cho những phụ nữ không có chống chỉ định. Ngoài ra, hoạt động T*nh d*c và/ hoặc sử dụng dụng cụ nong *m đ*o có thể giúp duy trì một biểu mô *m đ*o khỏe mạnh.
Chất làm ẩm và bôi trơn
Các triệu chứng của tình trạng khô *m đ*o có thể được cải thiện bằng cách sử dụng thường xuyên của các thành phần dưỡng ẩm *m đ*o với việc sử dụng bổ sung các chất bôi trơn *m đ*o trong giao hợp. Các chất này có thể cải thiện sự thoải mái khi giao hợp và tăng độ ẩm *m đ*o, tuy nhiên không hiệu quả đối với những trường hợp
teo *m đ*o nặng nề. Vì vậy, các chất này chủ yếu sử dụng cho những phụ nữ có triệu chứng nhẹ.Kem dưỡng ẩm *m đ*o được sử dụng một hoặc nhiều lần mỗi tuần, không chỉ trong hoạt động T*nh d*c.Ngoài việc sử dụng một loại kem dưỡng ẩm một cách thường xuyên, nhiều phụ nữ còn sử dụng một chất bôi trơn tại thời điểm giao hợp để giảm kích ứng gồm có. Các sản phẩm hòa tan trong nước. Chất bôi trơn silicone và chất bôi trơn chứa dầu. Phụ nữ nên thử những sản phẩm khác nhau cho đến khi tìm thấy loại đáp ứng nhu cầu của mình.Một số dữ liệu cho thấy rằng các sản phẩm tạo nên pH axít (ở phụ nữ tiền mãn kinh, dịch tiết *m đ*o bình thường có độ pH 4,0 - 4,5) có hiệu quả hơn. Ví dụ: một thử nghiệm ngẫu nhiên của những người bị ung thư vú sau mãn kinh với
teo *m đ*o thấy rằng một gel với axít lactic gia tăng (pH 4,0) giảm ngứa *m đ*o, giảm khô và đau khi giao hợp so với loại gel không có axít lactic (pH 7,2),
Biện pháp cơ học
Hoạt động T*nh d*c:
Phụ nữ có hoạt động T*nh d*c với một đối tác hoặc thông qua thủ dâm ít có triệu chứng liên quan đến viêm
teo *m đ*o. Theo nghiên cứu gồm 52 phụ nữ sau mãn kinh cho thấy giảm đáng kể tình trạng viêm
teo *m đ*o mức độ nặng ở những người có tần số giao hợp cao hơn (chia hai nhóm với tần suất giao hợp 2,42 lần so với 0,24 lần mỗi tuần). Nồng độ estrogen huyết thanh không liên quan với mức độ nghiêm trọng của viêm
teo *m đ*o.
teo *m đ*o gây nên mất độ đàn hồi mô, hoạt động giao hợp làm giảm
teo *m đ*o có thể xuất phát từ việc làm tăng co giãn của tổ chức âm hộ, *m đ*o hoặc tăng lưu lượng máu *m đ*o.Khi cần, các bác sĩ có thể thông báo với bệnh nhân rằng hoạt động T*nh d*c có thể cải thiện chức năng *m đ*o. Tuy nhiên, điều này có thể không phù hợp cho phụ nữ bị giao hợp đau, khó khăn hoạt động T*nh d*c hoặc những người không có đối tác T*nh d*c. Các loại và tần suất hoạt động T*nh d*c cần thiết để duy trì độ đàn hồi *m đ*o và ngăn ngừa đau khi giao hợp hoặc teo hẹp *m đ*o không được biết đến.
Dụng cụ nong *m đ*o:
Những phụ nữ có chống chỉ định điều trị bằng estrogen và những người mong muốn giao hợp *m đ*o có thể cải thiện chức năng *m đ*o với việc sử dụng các dụng cụ nong *m đ*o. Đây là biện pháp có thể đặc biệt hiệu quả cho phụ nữ tránh giao hợp vì đau đớn, vì bộ dụng cụ nong *m đ*o có sẵn với kích thước tăng dần và ban đầu có thể dùng với kích thước nhỏ. Việc dùng dụng cụ nong *m đ*o có thể được dạy cho người phụ nữ bởi bác sĩ riêng hoặc bác sĩ chuyên khoa vật lý vùng chậu.(Còn tiếp)
TS.BS. LÊ THỊ THU HÀ(
Bệnh viện Từ Dũ)