Trong vòng 10 phút, xuất hiện nhức đầu, ù tai, hoa mắt, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi, rã rời chân tay, không thể đứng dậy, ngồi dậy
Carbon monoxyt là sản phẩm của sự đốt cháy carbon không hoàn toàn. Đó là một khí không màu, không mùi, tỷ trọng gần giống không khí và khuyếch tán nhanh.
Cần phân biệt ngộ độc carbon monoxyt với ngộ độc khí thắp tự nhiên (metan, butan) khác hẳn nhau về cơ chế sinh bệnh.
Hoàn cảnh gây ngộ độc:
Trong gia đình: lò than, lò sưởi đặt trong phòng kín, cháy nhà.
Trong công nghiệp: ga ra ô tô, lò cao.
Độc tính
Carbon monoxyt có ái tính với Hb gấp 200 lần oxy. Carbon monoxyt vào máu lấy Hb, cho carboxyhemoglobin (HbCO) gây ra tình trạng thiếu oxy tổ chức.
Có nhiều phương pháp kiểm nghiệm máu và không khí để phát hiện nồng độ CO.
Một phương pháp sinh vật đơn giản và hiệu nghiệm: trong bầu không khí có tỷ lệ co bằng 1/1000, một con chim sẻ sẽ ch*t trong vòng 2 giờ.
Nồng độ gây ch*t trong máu khoảng 40 - 80% carboxyhemoglobin.
Triệu chứng ngộ độc cấp
Thể điển hình
Trong vòng 10 phút, xuất hiện nhức đầu, ù tai, hoa mắt, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi, rã rời chân tay, không thể đứng dậy, ngồi dậy. Lẫn lộn, giãy giụa, cuối cùng hôn mê. Hôn mê sâu, rối loạn hô hấp. Da đỏ hồng rất đặc biệt.
Xét nghiệm
Máu đỏ tươi, phát hiện dễ dàng bằng quang phổ kế. Tuỳ theo mức độ ngộ độc, bệnh biến diễn đến Tu vong ngay,trong vài giờ đầu, vài ngày đầu.
Nếu khỏi, các di chứng thần kinh và tâm thần sẽ kéo dài nhiều ngày.
Biến chứng
Có rất nhiều:
Hô hấp
Viêm phổi khối, viêm phế quản phổi, phù phổi cấp.
Tim mạch
Mạch nhanh, truỵ mạch.
Điện tim: rối loạn điện cực, kiểu suy mạch vành.
Thần kinh, tâm thần
Thường gặp nhất, đặc biệt là ở bệnh nhân già có vữa xơ động mạch.
Nhũn não, xuất huyết não, màng não.
Hội chứng ngoài tháp: rối loạn vận động, co cứng cơ.
Lẫn lộn, mất định hướng.
Các rối loạn thần kinh và tâm thần có thể khỏi hoàn toàn rối loạn di chứng vĩnh viễn.
Viêm dây thần kinh ngoại vi, kéo dài nhiều tháng, gây rốì loạn dinh dưỡng da và cơ: teo chi, phù nề.
Đôi khi viêm ốhg thận cấp, vô niệu.
Biến chứng có thể xuất hiện trở lại 1 - 3 tuần sau khi ngộ độc.
Xử trí
Đưa ngay nạn nhân ra khỏi nơi xảy ra T*i n*n. Đặt ở chỗ thoáng khí.
Hô hấp nhân tạo (bóp bóng Ambu hoặc thở máy) có oxy 100% trong 3 giờ đầu, 50% từ giờ thứ 4.
Tốt nhất là oxy cao áp (lên nhanh 3at, nhưng hạ dần để tránh nguy cơ phù phổi).
Khi có phù phổi cấp: phải dùng lasix và chích máu. Tỷ lệ HbCO xuống dưới 5% sau:
18 giờ nếu bệnh nhân thở thường (sau 3 giờ còn 50% nồng độ đầu tiên).
3 giờ nếu thở oxy.
20 phút nếu dùng oxy cao áp.
Nguồn: Internet.