Viêm *m đ*o (VAĐ) là một bệnh lý phổ biến thường gặp nhất trong các bệnh lý phụ khoa, trong đó có rất nhiều nhóm nguyên nhân gây ra VAĐ, có thể do vi trùng, do nấm, do ký sinh trùng...
Viêm *m đ*o (VAĐ) là một bệnh
lý phổ biến thường gặp nhất trong các bệnh lý phụ khoa, trong đó có rất nhiều
nhóm nguyên nhân gây ra VAĐ, có thể do vi trùng, do nấm, do ký sinh trùng...
Hiện nay VAĐ còn do nguyên nhân
thiếu nội tiết cũng thường gặp trên lâm sàng.
Bệnh lý này gặp ở nữ phụ nữ
có phẫu thuật cắt bỏ hai buồng trứng, có điều trị xạ trị hay điều trị hóa chất
và ở những phụ nữ trong tuổi mãn kinh.
VAĐ do
thiếu nội tiết xảy ra
như thế nào?
Niêm mạc *m đ*o có nhiều nếp
gấp ngang, chịu ảnh hưởng của các nội tiết tố nữ và thường hơi ẩm do các chất
dịch tiết ra từ các tuyến như tế bào biểu mô tuyến ở *m đ*o, tuyến Bartholin,
tuyến Skene và dịch nhầy từ cổ tử cung, tạo nên chất dịch nhầy định vị trong âm
đạo. Dịch tiết *m đ*o bình thường có màu trắng đục, mịn như bông và tập trung ở
túi cùng sau. Vi trùng thường trú trong *m đ*o phần lớn các vi trùng ái khí,
chủ yếu là các lactobacilli có khả năng chuyển hóa glycogen trong tế bào thành
acid lactic giữ cho pH *m đ*o ở mức < 4,5. Khi cơ thể
thiếu nội tiết tố nữ
các tuyến và cấu trúc của thành *m đ*o không phát triển do đó chất dịch *m đ*o
không xuất hiện. Chính điều này làm rối loạn môi trường *m đ*o, cũng như thành
*m đ*o không được bảo vệ. Đây là mấu chốt làm cho *m đ*o bị tổn thương biểu
hiện sự viêm do thiếu hụt nội tiết tố nữ bao gồm chất thiếu chất là estrogen và
progesterone.
Cách xác định VAĐ do thiếu
nội tiết
Các triệu chứng thường là
viêm không đặc hiệu, huyết trắng ít, có thể thấy có mủ hôi, đôi khi lẫn máu,
cảm giác của người bệnh đau trằn bụng dưới, nóng rát âm hộ, *m đ*o. Có thể đi
kèm về rối loạn đường tiểu như tiểu lắt nhắt, tiểu buốt. Khi thăm khám bằng tay
hay đặt mỏ vịt vào *m đ*o người bệnh, than đau nhiều, kiểm tra thấy niêm mạc
thành *m đ*o nhợt nhạt, có thể có những chấm xuất huyết đỏ.
Lấy huyết trắng để soi tươi,
kết quả thấy tế bào trung gian, không thấy tế bào bề mặt, có thể có vi trùng
hay vùng xuất huyết.
Những ảnh hưởng
Bình thường *m đ*o chịu sự
ảnh hưởng và chi phối của nội tiết tố Sinh d*c nữ, giúp cho vai trò của *m đ*o
duy trì tính S*nh l* của cơ quan này trong quá trình bảo đảm chức năng T*nh d*c
và khả năng tránh được nhiễm trùng.
Một khi nội tiết tố Sinh d*c
nữ bị thiếu hụt hay mất đi, chức năng của *m đ*o bị ảnh hưởng rất nhiều. Người
bệnh không còn cảm giác hứng thú trong sinh hoạt “vợ chồng”, cảm giác khó chịu
thường xuyên xảy ra, một khi vệ sinh không tốt hay có các bệnh lý đi kèm làm
cho sức đề kháng của cơ thể giảm thì nguy cơ nhiễm trùng luôn luôn rình rập.
Cách điều trị VAĐ do thiếu
nội tiết
Điều trị chủ yếu là tại chỗ,
sử dụng dưới dạng kem thoa vào thành *m đ*o hay viên nang đặt vào trong *m đ*o,
với thời gian điều trị 15 - 20 ngày. Thu*c thường được dùng là một trong các
loại Thu*c sau đây: Thu*c dạng kem thoa, như cream estrogen, cream
promestriene, Thu*c dạng kem có thể thoa vào *m đ*o ngày 1 lần. Thu*c dạng viên
nang đặt trong *m đ*o như Estriol 0,5mg, Promestriene 10mg, dùng 1 viên ngày,
nên đặt vào lúc tối trước khi đi ngủ.
Khi có bội nhiễm đi kèm hay
có nhiễm trùng đường tiểu, phải kết hợp Thu*c kháng sinh toàn thân như:
Cephalexin, Ofloxacin, Doxycycilin. Thường dùng thêm các loại Thu*c chống co
thắt như Spasmaverin, NO-SPA, Spasless.
Ngoài ra, cần kết hợp chế độ
dinh dưỡng đầy đủ, đảm bảo đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, chất đạm, chất
béo, chất bột, chất xơ, vitamin và muối khoáng, tránh ăn kiêng hay ăn không đủ
chất. Có một chế độ nghỉ ngơi hợp lý và rèn luyện thân thể hàng ngày bằng các
phương pháp tập thể dục...
Chế độ vệ sinh rất cần thiết,
không nên lạm dụng Thu*c rửa vệ sinh phụ nữ hàng ngày, chỉ cần sử dụng Thu*c vệ
sinh khi có nhiễm trùng, huyết trắng hôi, hay huyết trắng chuyển màu, không
dùng liên tục hàng ngày vì trong Thu*c rửa vệ sinh làm bào mòn niêm mạc thành
*m đ*o và làm mất cân đối môi trường *m đ*o. Chỉ cần rửa nước sạch sau mỗi lần
vệ sinh và thấm khô bằng khăn giấy là đủ.
Sau khi dùng Thu*c dạng kem
hay dạng viên đặt thường phải duy trì thường xuyên, có thể nghỉ 3 - 4 tuần rồi
duy trì 2 tuần. Cần đi khám phụ khoa định kỳ mỗi 3 tháng 1 lần; tái khám ngay khi có dấu hiệu lạ.
BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN