Người đái tháo đường nên ăn trái cây nhiều chất xơ, lượng đường fructose cao, chỉ số đường huyết thấp và chỉ ăn theo nhu cầu năng lượng.
Nguồn dinh dưỡng
Trái cây là nguồn cung cấp nhiều dưỡng chất quý báu như:
- Các loại vitamin A, B, C…
- Muối khoáng như Ca , Mg , K …
- Đường và nhiều chất xơ.
- Các hóa chất sinh học như polyphenol, resveratrol vàquercetin, pectin… giúp cho cơ thể chống lại bệnh ung thư, bệnh tim mạch và béophì…
Với những tính năng có lợi cho sức khỏe như thế thì không cólý do gì nghiêm cấm người đái tháo đường ăn trái cây mỗi ngày. Vấn đề màngười đái tháo đường lo ngại khi ăn trái cây là họ sợ “chất ngọt có trong trái cây sẽ làmcho đường huyết của mình gia tăng và trở nên khó kiểm soát”. Các mối quan ngạikhác: không biết nên ăn loại trái cây nào, ăn bao nhiêu và khi nào ăn thì tốt…
- Từ trái cây tươi, người ta có thể đem sấy hay phơi khô đểdùng quanh năm, làm sinh tố hoặc ép lấy nước uống, bảo quản lạnh, đóng lon, ướpđường… rất đa dạng.
Một số khái niệm cầnbiết
- Chất xơ: cónhiều ở lớp vỏ, lớp dưới vỏ, phần xơ thịt và hạt. Chất xơ có khả năng làm chậmquá trình hấp thu đường, tránh hiện tượng tăng đường huyết quá nhiều sau ăn.Các loại trái cây giàu chất xơ (kể cả lớp vỏ): táo (2,5%), lê (2,1%), mơ(2,1%), trái kiwi (2,1%), quả lựu (3,4%) và trái bơ (6,7%)…
- Chất đường: hailoại đường có nhiều trong trái cây là glucose và fructose. Ăn trái cây chứanhiều đường glucose sẽ không có lợi cho người ĐTĐ vì nó sẽ làm tăng đường huyếtvà tăng nhu cầu sử dụng insulin. Khác với glucose, quá trình hấp thu và chuyểnhóa đường fructose không đòi hỏi sự hiện diện của insulin. Vì thế, người đái tháo đườngnên chọn loại trái cây nào có nhiều fructose và ít glucose (tỷ lệfructose/glucose lớn hơn 2) như: táo, lê, ổi và xoài…
- Chỉ số đườnghuyết-CSĐH (glycemic index- GI): chỉ số phản ánh tốc độ gia tăng đườngtrong máu sau khi dùng một loại thực phẩm nào đó. Người ta lấy bánh mì trắnghoặc glucose làm chuẩn (GI=100) để phân chia CSĐH của thực phẩm thành ba mức:cao (GI từ 70 trở lên), trung bình (GI từ 55-69), thấp (GI từ dưới 55). Nếu ăntrái cây có CSĐH cao sẽ làm cho đường huyết tăng cao ngay sau ăn. Vì thế, ngườiĐTĐ nên chọn ăn loại trái cây có CSĐH càng thấp càng tốt.
Điều cần nên lưu ý là CSĐH không tương ứng với vị ngọt. Cónghĩa là không nên dựa vào độ ngọt khi nếm một loại trái cây nào đó để suy raCSĐH của nó. Trái cây ngọt không đồng nghĩa là nó có CSĐH cao; và ngược lạitrái cây lạt không có nghĩa là có CSĐH thấp
- Suất trái cây:là khối lượng của một loại trái cây hay nước ép nào đó mà sau khi ăn vào có khảnăng cung cấp 15g chất đường, tương đương 60Kcalo.
- Trong chế độ ăn hàng ngày, không phải lúc nào cũng có thểcân đo đong đếm chính xác được. Vì thế, ta chỉ có thể ước lượng trung bình mộtsuất trái cây khoảng bao nhiêu mà thôi.
Nên ăn mấy suất tráicây mỗi ngày?
Mỗi ngày người ĐTĐ có thể ăn từ 2 - 4 suất trái cây tùy theonhu cầu năng lượng trong ngày.
Những người có nhu cầu năng lượng 1.200 - 1.600 Kcalo/ngày:2 suất.
Đó là các đối tượngsau:
- Phụ nữ tầm vóc nhỏ con hoạt động nhiều.
- Phụ nữ tầm vóc nhỏ đến trung bình muốn giảm cân.
- Phụ nữ tầm vóc trung bình không làm việc gì nhiều.
Những người có nhu cầu năng lượng 1.600 - 2.000Kcalo/ ngày:3 suất.
- Phụ nữ tầm vóc to muốn giảm cân.
- Namgiới nhỏ con có cân nặng bình thường theo chiều cao.
- Namtầm vóc trung bình không làm việc gì nhiều.
- Namtầm vóc trung bình hoặc lớn con muốn giảm cân.
Những người có nhu cầu năng lượng 2.000 - 2.400Kcalo/ngày: 4suất.
- Namtầm vóc trung bình hoặc lớn con vận động hoặc lao động nhiều.
- Namlớn con có cân nặng phù hợp chiều cao.
- Phụ nữ tầm vóc trung bình đến lớn con phải vận động hoặclao động nhiều.
Nên ăn vào lúc nào cho tốt?
- Theo nghiên cứu ở Mỹ, ăn trái cây một giờ trước bữa ăn cótác dụng giảm béo và giúp tiêu hóa hiệu quả.
- Nếu ăn cơm no rồi mà ăn thêm trái cây, lượng đường tổngcộng trong bữa ăn sẽ tăng, đường huyết tăng cao và nhanh không có lợi cho sứckhỏe, nhất là người bị đái tháo đường.
- Nên ăn vào thời điểm giữa hai bữa ăn, khoảng cách giữa hailần ăn trái cây nên cách nhau 6 giờ.
Lưu ý:
Chọn loại trái cây tươi tốt hơn là loại khô, đông lạnh haynước ép. Nếu đường huyết trong giai đoạn tăng khó kiểm soát thì nên hạn chế ăntrái cây.
Hãy biết lắng nghe cơ thể nói, bởi vì thụ cảm của mỗi ngườikhông giống nhau. Chẳng hạn, có người chỉ ăn một trái cam nhỏ cũng làm đườnghuyết tăng cao. Trái lại, có người có thể ăn 2 - 3 trái chuối mà không hề hấngì, mặc dù người ta biết là chuối có CSĐH cao hơn cam.
Theo BS CKI. NguyễnThanh Hải Sức khỏe & Đời sống/Glycemic Index Foundation