Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) mang đến nhiều nguy cơ cho cả mẹ lẫn thai nhi. Lời khuyên cho các thai phụ bị ĐTĐTK là cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống và luyện tập đúng cách mỗi ngày để kiểm soát được đường huyết. Tuy nhiên, các thai phụ mắc ĐTĐTK thường thấy khó cân bằng giữa việc phải ăn uống đủ để thai nhi phát triển và phải kiểm soát đường huyết để cả mẹ và thai nhi đều khỏe mạnh.
Tại buổi Hội thảo phổ biến “Hướng dẫn Quốc gia về Dự phòng và Kiểm soát ĐTĐ TK” do Bộ Y tế phối hợp với công ty Abbott tổ chức, Tiến sĩ Yen Ling Low, Giám đốc Trung Tâm Nghiên cứu & Phát triển Dinh dưỡng của Abbott tại châu Á - Thái Bình Dương đã có những chia sẻ về giải pháp giúp thai phụ bị ĐTĐ TK giải quyết vấn đề này.
Tiến sĩ Yen Ling Low, Giám đốc Trung Tâm Nghiên cứu & Phát triển Dinh dưỡng của Abbott tại châu Á - Thái Bình Dương
Tình trạng đái tháo đường thai kỳ đang có chiều hướng gia tăng trên toàn cầu và tại Việt Nam. Thống kê tại một số nước khu vực, tỷ lệ ĐTĐTK tại Singapore hiện nay là 18.9%, Malaysia 11,4%, Australia 13%, Thái Lan 9,3%....và ở Việt Nam tỷ lệ này là 20%. Theo tôi, có một vài nguyên nhân dẫn tới sự gia tăng của đái tháo đường thai kỳ. Trong vài thập kỉ qua, lối sống hiện đại đã được du nhập vào các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Lối sống này bao gồm sự thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn nhiều năng lượng và chất béo bão hòa dẫn đến chứng béo phì tràn lan. Đây là những nguy cơ dẫn tới tiểu đường thai kỳ.
Ngoài ra, hoạt động kiểm tra sàng lọc bệnh ĐTĐTK đã và đang được tăng cường, do vậy ngày càng nhiều phụ nữ được khám và chẩn đoán bệnh hơn. Việc sử dụng các tiêu chí chuẩn đoán khác nhau cũng có thể dẫn đến số lượng phụ nữ bị ĐTĐTK khác nhau.
Đái tháo đường thai kỳ sẽ gây ra những vấn đề sức khỏe như thế nào cho các bà bầu, thưa bà?
Đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trong trong ngắn hạn và dài hạn cho cả mẹ và bé nếu bệnh không được kiểm soát tốt. Những hậu quả nguy hiểm trong ngắn hạn bao gồm sinh non, đa ối, sảy thai, thai to và nguy cơ mổ lấy thai cao hơn. Đái tháo đường thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ suy hô hấp, thậm chí là dị tật bẩm sinh và Tu vong chu sinh ở trẻ. Về lâu dài, cả mẹ và bé đều có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và những biến chứng khiến họ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong giai đoạn sau này.
Tuy nhiên, thai phụ bị ĐTĐTK cũng không nên lo lắng quá bởi nếu chủ động kiểm soát bệnh, cả mẹ và bé đều có thể khỏe mạnh suốt thai kỳ và tránh được những biến chứng sau này.
Vậy bà có lời khuyên gì cho các thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ?
Phần lớn thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ đều có thể kiểm soát bệnh bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và các hoạt động thể chất của họ. Phụ nữ được chuẩn đoán mắc đái tháo đường thai kỳ nên tìm kiếm lời khuyên của bác sĩ về mức độ hoạt động thể chất và thiết lập chế độ dinh dưỡng phù hợp để tăng cường sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, làm sao để đạt được cân nặng và chỉ số đường huyết chuẩn trong thai kỳ.
Phụ nữ mắc ĐTĐTK nên có một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng. Mẹ bầu mắc ĐTĐTK nên hạn chế các thực phẩm có hàm lượng carbohydrate tinh chế và chất béo bão hòa cao. Nên ăn các thực phẩm giàu chất xơ như hoa quả, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Khẩu phần ăn nên chia thành 5-6 bữa nhỏ thay vì 2-3 bữa lớn.
Với những phụ nữ không thường xuyên hoạt động thể chất, bài tập an toàn nhất là đi bộ; nên đi bộ 15 phút sau mỗi bữa ăn.
Theo hướng dẫn mới về cách quản lý và phòng ngừa tiểu đường thai kỳ vừa được Bộ Y tế Việt Nam giới thiệu mới đây, khi chế độ ăn uống và hoạt động thể chất vẫn chưa đủ để kiểm soát đường huyết, lúc đó mới được chỉ định tiêm isulin.
Tiến sĩ Yen Ling Low trình bày về dinh dưỡng liệu pháp trong quản lý ĐTĐTK
Phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ nên tham khảo ý kiến của các nhân viên y tế về chế độ ăn uống phù hợp để cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, đồng thời kiểm soát tốt đường huyết. Tuy nhiên, việc duy trì chế độ dinh dưỡng để kiểm soát đường huyết như thế có thể gây khó khăn cho thai phụ bởi sự hạn chế trong việc lựa chọn thực phẩm, cũng như công sức bỏ ra để chuẩn bị thức ăn. Giải pháp cho vấn đề này, thai phụ có thể bổ sung thêm dinh dưỡng chuyên biệt dành cho người đái tháo đường.
Nghiên cứu cho thấy việc kết hợp bổ sung thêm dinh dưỡng chuyên biệt vào chế độ ăn hàng ngày giúp kiểm soát đường huyết có hiệu quả hơn là chế độ ăn uống chỉ dựa vào thực phẩm. Dinh dưỡng chuyên biệt dành cho người đái tháo đường được thiết kế một cách khoa học với hệ bột đường giải phóng chậm, các chất béo không no, tốt cho tim mạch và 28 loại vitamin và khoáng chất đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể hoạt động, giúp giảm cảm giác đói, thèm ăn và ổn định đường huyết.
Phụ nữ mang thai mắc đái tháo đường có thể dùng sữa tươi không đường. Tuy nhiên, vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy sữa tươi không đường có thể giúp kiểm soát đường huyết như sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt dành cho người đái tháo đường như Glucerna. Sữa tươi cũng không chứa đầy đủ các thành phần dinh dưỡng thiết yếu để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng ở phụ nữ mang thai. Ngoài ra, carbohydrate trong sữa tươi chủ yếu là lactose - chất khó tiêu hóa đối với phụ nữ châu Á, và chất béo chủ yếu là chất béo bão hòa - loại chất béo không lành mạnh. Trong khi đó, Glucerna chứa hệ bột đường giải phóng chậm giúp kiểm soát đường huyết một cách hiệu quả, đồng thời chứa hỗn hợp chất béo tốt cho sức khỏe tim mạch. Glucera cũng chứa rất nhiều các vitamin và khoáng chất cần thiết để hỗ trợ sức khỏe. Glucerna là sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt duy nhất được chứng minh lâm sàng trong việc quản lý đường huyết ở thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ cho đến ngày nay.
Những sản phẩm chuyên biệt dành cho người đái tháo đường có thể giống nhau về khía cạnh là cùng hướng đến những người mắc bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, tốt nhất nên lựa chọn những sản phẩm chuyên biệt có qua nghiên cứu và được chứng minh lâm sàng trong việc kiểm soát đường huyết, và những tác động tới các vấn đề sức khỏe khác ví dụ như sức khỏe tim mạch vvvv…để có sự lựa chọn đúng đắn và phù hợp cho những người bị ĐTĐTK .
Theo những gì chúng tôi biết, Glucerna là sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt đã được nghiên cứu lâm sàng với nhiều lợi ích được chứng minh lâm sàng trên hơn 3.000 bệnh nhân ở 15 quốc gia trên khắp các thế giới trong gần 30 năm. Glucerna cũng là sản phẩm được chứng minh lâm sàng trong việc quản lý đường huyết ở thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ cho đến ngày nay.
Xin cảm ơn bà về những chia sẻ này!